Της Χριστίνας Βασιλάκη
Ανταποκρίτριας του TPP στις Βρυξέλλες

Κάπως έτσι η Οικονομική και Νομισματική Ένωση έγινε και Δημοσιονομική Ένωση. Τελευταία, και με μια διάθεση να διασκεδαστούν οι φωνές που μιλάνε για αποτυχία της ΕΕ στην διαχείριση της κρίσης, έπεσε η ιδέα να γίνει και Κοινωνική η Ένωση. Να ληφθούν δηλαδή μέτρα αντιμετώπισης της ανθρωπιστικής κρίσης. Μόνο που αυτή τη φορά είναι λίγο πιο «δημοκρατικά» τα πράγματα… Η Ευρωπαϊκή ηγεσία περιορίζεται σε προτάσεις, σ’ένα πλαίσιο «να-μην-απειληθεί-σε-καμία-περίπτωση-η-εθνική-κυριαρχία». 
 
Τεράστιες ανισότητες μεταξύ των χωρών της Ευρωζώνης από τη μια, και στενά περιθώρια για δράση σ’ένα περιβάλλον εχθρικής -προς κάθε αδύναμο- οικονομικής πολιτικής, από την άλλη. Αυτά ήταν τα δύο σημαντικότερα στοιχεία που αναδείχτηκαν στην πρόσφατη παρουσίαση του σχεδίου της Κομισιόν για την τόνωση της κοινωνικής διάστασης της ΟΝΕ. Ο αρμόδιος Επίτροπος Απασχόλησης, Λάζλο Αντόρ, πρότεινε πρώτα απ’όλα τη δημιουργία ενός νέου πίνακα τακτικής καταγραφής των «επιδοσέων» των κρατών μελών  σε θέματα κοινωνικής πολιτικής με τη βοήθεια των εξής πέντε δεικτών: ανεργία, ποσοστό νεαρών ατόμων εκτός εργασίας και εκπαίδευσης, διαθέσιμο εισόδημα νοικοκυριών, ποσοστό πληθυσμού που απειλείται από φτώχεια και ανισότητα. Αλλά ακόμα και στην περίπτωση που ο «μαθητής» κριθεί ανεπαρκής, «τιμωρία» αυτή τη φορά δεν προβλέπεται…  Το εντελώς αντίθετο δηλαδή από το τακτικό πλέον ραντεβού ΕΕ και κρατών μελών για τον έλεγχο της επίτευξης ή όχι των δημοσιονομικών και άλλων οικονομικών στόχων.
 
Να διαπιστώσουμε… τα διαπιστωμένα
 
Κατά την παρουσίαση του σχεδίου τόνωσης της κοινωνικής διάστασης της Ευρωζώνης, ο Επίτροπος Αντόρ δεν παρέλειψε να τονίσει ότι το βασικό πρόβλημά της είναι ότι υπάρχουν σοβαρές διαφορές μεταξύ των οικονομιών των κρατών μελών, οι οποίες με τη «βοήθεια» της κρίσης μετατράπηκαν σε τεράστιο χάσμα ανισοτήτων μεταξύ των χωρών  του πυρήνα και βορρά και αυτών του νότου. Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα της Γερμανίας απέναντι στην Ισπανία, η οποία, όπως φαίνεται στους παρακάτω πίνακες, μετά το ξέσπασμα της κρίσης το 2009 έκανε άλματα στους περισσότερους τομείς που ξεχωρίζει ο Αντόρ ως δείκτες της κοινωνικής διάστασης της ΟΝΕ.
 
1.Απόκλιση στην ανεργία (15-74)

2. Απόκλιση στο ποσοστό νεαρών ατόμων εκτός εργασίας και εκπαίδευσης

3. Απόκλιση στο διαθέσιμο εισόδημα νοικοκυριών

4. Απόκλιση στο ποσοστό πληθυσμού που απειλείται από φτώχεια

5. Απόκλιση στην κοινωνική ανισότητα


 
Χωρίς νομική σφραγίδα οι προτάσεις
 
«Δεν προβλέπονται αυτόματες συνέπειες αν παρατηρηθεί ότι τα κράτη μέλη παραβιάζουν τους δείκτες. Ο πίνακας είναι ένα αναλυτικό εργαλείο για την παρατήρηση της απόκλισης από τις ιστορικές τάσεις ή από το μέσο όρο της ΟΝΕ» ξεκαθάρισε ο Επίτροπος Αντόρ κατά τη διάρκεια της συνέντευξης τύπου που δόθηκε με την αφορμή της δημοσίευσης των προτάσεων. «Ο πίνακας αυτός θα χρησιμεύσει ως εργαλείο χάραξης πολιτικής αλλά και πρόληψης για μελλοντικές κρίσεις. Δεν προβλέπονται όμως κυρώσεις», συμπλήρωσε.
 
«Η Επιτροπή αποδυνάμωσε μόνη της τη φιλοδοξία με την οποία η ίδια είχε αντιμετωπίσει το ζήτημα. Η αρχική πρότασή της για ένα πανευρωπαϊκό ταμείο ανεργίας μετατοπιστήκε στο απροσδιόριστο μέλλον. Είναι πραμγατικά απογοητευτικό το σχέδιο και δεν υπερασπίζεται την καλύτερη λειτουργία της Ευρωζώνης. Οι φτωχοί και οι άνεργοι στην Ευρώπη αξίζουν καλύτερα μέτρα προστασίας από τις γραφειοκρατικές διαδικασίες που προτείνει η Επιτροπή», δήλωσε στο TPP o  Sven Giegold, Γερμανός ευρωβουλευτής των Πρασίνων.
 
Για την εν λόγω «έκπτωση» σε σχέση με το αρχικό σχέδιο, η Επιτροπή απαντά: «Η νομική βάση για τη δημιουργία ενός ευρωπαϊκού ταμείου ανεργίας ή άλλων παρόμοιων μακροοικονομικών συστημάτων σταθεροποίησης δεν υπάρχει στην ισχύουσα Συνθήκη. Η τρέχουσα αρχιτεκτονική της ΟΝΕ βασίζεται σε αποκεντρωμένες εθνικές δημοσιονομικές πολιτικές που διέπονται από κοινούς κανόνες που ορίζονται στο Σύμφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης. Οι πολιτικές Πρόνοιας, και ιδίως, τα συστήματα παροχών, είναι σε μεγάλο βαθμό εθνική αρμοδιότητα».
 
Όσο για μια ενδεχόμενη ενσωμάτωση κοινωνικών δικλείδων ασφαλείας σε μια επόμενη αναθεώρηση Συνθήκης, μάλλον χρειάζεται παραπάνω πίεση από την πλευρά του Λάζλο Αντόρ, αφού όλα δείχνουν ότι μέχρι στιγμής τη μάχη κερδίζει ο «ισχυρός» του Μπερλεμόν,  Όλι Ρεν.