του Paul Mason
Την προηγούμενη εβδομάδα, η Έλληνική πλευρά πίστεψε πως της είχε προσφερθεί σιωπηρά μια συμφωνία. Σύμφωνα με αυτή, και με αντάλλαγμα λίγα ακόμα μέτρα λιτότητας, το χρέος θα αναδιαρθρωνόταν σε πολύ μεγάλο βάθος χρόνου. Μια ολοκληρωτική λύση που θα περιελάμβανε όλες τις δανειακές υποχρεώσεις της χώρας. Τώρα όμως, οι Έλληνες, φοβούνται πως αυτή η προσφορά φυλλορροεί.
Το μόνο που έχει μείνει στο τραπέζι για την αριστερή κυβέρνηση, είναι μια ακόμα μακρά περίοδος διαπραγματεύσεων κατά την διάρκεια του καλοκαιριού, και βέβαια όσο κρατάνε οι συζητήσεις οι καταθέτες θα τραβάνε και τα τελευταία χρήματα τους απο τις τράπεζες και ο λαός θα αποκαρδιώνεται όλο και πιο πολύ.
Έτσι ο Α.Τσίπρας κατέθεσε στην Le Monde μια λεπτομερή καταγραφή της κατάστασης των τεχνικών συνομιλιών στις Βρυξέλλες αφού αυτές θα κρίνουν αν η Ελλάδα θα αποφύγει την στάση πληρωμών την Παρασκευή. Μαζί με την καταγραφή έβαλε και λίγο Hemingway.
Ο Κος Τσίπρας μπορεί να ισχυριστεί ότι κατάφερε να μειώσει το απαιτούμενο πρωτογενές πλεόνασμα και ότι άλλαξε την φοροεισπρακτική πολιτική με την επίσπευση περίπου εκατό υποθέσεων διαπλοκής και με την εξαγγελία οτι τα τηλεοπτικά κανάλια θα αρχίσουν να πληρώνουν για τις άδειες λειτουργίας τους.
Απο την πλευρά των παραχωρήσεων προς τους δανειστές, η βασική αλλαγή αφορά τις ιδιωτικοποιήσεις. Υπάρχει ένα ολόκληρο πλέγμα διαρθρωτικών αλλαγών, όπως είναι ένας αποτελεσματικός φοροεισπρακτικός μηχανισμός ή μια ανεξάρτητη αρχή δημοσίου χρήματος, στα οποία το πρόγραμμα του ΣΥΡΙΖΑ συμφωνούσε με τους δανειστές απο πριν. Στις ιδιωτικοποιήσεις ο ΣΥΡΙΖΑ είχε άλλη άποψη αλλά υποχώρησε απέναντι στους δανειστές.
Ο σημαντικότερος ισχυρισμός στο κείμενο του Κου Τσίπρα είναι ότι με τις αλλαγές που θέλει να επιβάλλει ο ΣΥΡΙΖΑ στα φορολογικά και στις δαπάνες “…θα αυξηθούν τα έσοδα, και αυτό θα επιτευχθεί χωρίς υφεσιακές συνέπειες καθώς (τα μέτρα) δεν μειώνουν περαιτέρω την κατανάλωση και δεν προσθέτουν και άλλα βάρη στις μεσαίες και τις χαμηλές τάξεις.”
Στο σημείο αυτό το άρθρο του Κου Τσίπρα αποκτά ενδιαφέρον. Κατηγορεί μιά ομάδα ανάμεσα στους εταίρους (υπονοώντας το Γερμανικό υπουργείο οικονομικών και τους συμμάχους του στην ΕΚΤ) οτι εμποδίζει την πρόοδο και προσδοκά να δημιουργήσει μια “Ευρώπη δύο ταχυτήτων.” Σε αυτή την Ευρώπη, ο πυρήνας θα θέτει σκληρούς κανόνες λιτότητας και προσαρμογών, και θα επιβάλλει έναν “υπερ-υπουργό” οικονομικών με απεριόριστη δύναμη που θα μπορεί ακόμα και να απορρίπτει τους προϋπολογισμούς ανεξαρτήτων κρατών όταν αυτοί είναι αντίθετοι με τις αρχές του ακραίου Νεοφιλελευθερισμού. Για τις χώρες που θα αρνηθούν να υποκύψουν σε αυτή την νεα αρχή η λύση θα είναι απλή: σκληρή τιμωρία και υποχρεωτικη λιτότητα. Ακόμα χειρότερα, περιορισμοί στην διακίνηση κεφαλαίων, πειθαρχικές ποινές, πρόστιμα, ακόμα και παράλληλο νόμισμα.
Πιστεύω πως αυτή η τοποθέτηση καταδεικνύει μια σοβαρή αλλαγή στον τρόπο σκέψης του Α.Τσίπρα και του πρωθυπουργικού περιβάλλοντος. Και είναι μια αλλαγή που την έφερε η εμπειρία.
Όσοι συμμετέχουν στις διαπραγματεύσεις θεωρούν πως οι Γερμανοί ομόλογοί τους έχουν αφήσει να διαφανεί αυτό το σχέδιο δύο ταχυτήτων καθώς επίσης και η πρόθεσή τους να χρησιμοποιήσουν την Ελλάδα ως ένα διαρκές παράδειγμα προς αποφυγήν.
Αυτό που χρειάζεται και θέλει ο Τσίπρας απο τις διαπραγματεύσεις αυτής της εβδομάδας είναι μια συμφωνία που να κάμπτει τις εσωτερικές αντιστάσεις που αντιμετωπίζει στην Ελλάδα.
Αν υποχωρήσει στις λεγόμενες “κόκκινες γραμμές” των συντάξεων και των εργασιακών, ο μόνος τρόπος για να περάσει μια συμφωνία απο το κόμμα του θα είναι να καταφέρει δύο μεγάλες νίκες Η πρώτη θα είναι η αναδιάρθρωση του χρέους σε μεγάλο χρονικό διάστημα (μέχρι τα μέσα του αιώνα) και με ελάχιστους τόκους, και η δεύτερη η εξασφάλιση ενός μίνι σχεδιού Μάρσαλ για την Ελλάδα όπου κεφάλαια της Ευρωπαικής Επιτροπης θα διατίθονταν για την επανεκκίνηση της οικονομίας.
Το θέμα αυτή την εβδομάδα δεν είναι κατα πόσο οι Έλληνες διαπραγματευτές θα συμμορφωθούν με μερικές ακόμα απαιτήσεις στην λίστα των τεχνοκρατών των Βρυξελλών. Το ζήτημα είναι αν οι Ευρωπαίοι ηγέτες έχουν την βούληση να βοηθήσουν τον Κο Τσίπρα να κάνει μια τελευταία υποχώρηση τακτικής και να του παραχωρήσουν την χρονική αναδιάρθρωση του χρέους που θα μπορέσει να παρουσιάσει ως νίκη στην χώρα του.
Εντός του ΣΥΡΙΖΑ οι διαφωνίες σχετικά με την συμφωνία δεν περιορίζονται πλέον μόνο στην ακροαριστερή πτέρυγα. Μια κεντροαριστερή ομάδα πενήντα τριών βουλευτών με βαρύνουσα άποψη και ιστορία αντιτίθεται και εκείνη στην προοπτική ενός συμβιβασμού.
Εν τω μεταξύ, την Κυριακή ο Υπουργός Οικονομικών Γιάνης Βαρουφάκης προειδοποίησε μέσω του Twitter πως “οι φήμες για την παραίτησή μου είναι πρόωρες.”
Έλληνες δημοσιογράφοι που παρακολουθούν από κοντά τις εσωτερικές διαμάχες του κόμματος, πιστεύουν οτι ο Γ.Βαρουφάκης πιέζεται απο μια μετριοπαθή πτέρυγα του ΣΥΡΙΖΑ, μεταξύ των οποίων και πολλά πρώην στελέχη του ΠΑΣΟΚ. Η ομάδα αυτή ζητά συμφωνία με κάθε κόστος και σε ορισμένες περιπτώσεις ο λόγος που επιμένει είναι προκειμένου να περισωθούν κοινωνικές παροχές που δεν θα επιβιώσουν μιας χρεοκοπίας ή ενός Grexit.
Με αυτά τα δεδομένα, το άρθρο του Α.Τσίπρα ερμηνεύεται ως έκφραση επιμονής στο σχέδιο Βαρουφάκη που περιλαμβάνει την ετοιμότητα της χώρας να κηρύξει στάση πληρωμών καταγγέλοντας την αλλαγή στάσης των Ευρωπαίων εταίρων.
Οι τηλεφωνικές συνομιλίες θα είναι ασταμάτητες τις επόμενες 48 ώρες, όμως η Ελληνική απειλή ότι δεν θα πληρώθει το ΔΝΤ την Παρασκευή είναι αληθινή. Οι ¨Ελληνες υπουργοί ξέρουν πως έχουν αδειάσει κάθε διαθέσιμο πόρο από τα κρατικά ταμεία και τα κεφαλαιακά αποθέματα έχουν μειωθεί σε επικίνδυνο βαθμό προκειμένου να αποφευχθεί η στάση πληρωμών μέχρι τώρα. Μπορεί να υπάρχει ένας τεχνικός τρόπος να συμπτυχθούν οι τέσσερις πληρωμές που το Ελληνικό κράτος πρέπει να καταβάλλει στο ΔΝΤ τον Ιουνίο σε μια, όμως αυτό δεν αλλάζει την εκτίμηση του ίδιου του ταμείου: η Ελλάδα δεν μπορεί να πληρώσει.
Ακόμα μία αγωνιώδης εβδομάδα μας περιμένει. Σε μια τελική, λογοτεχνική, αποστροφή ο Α.Τσίπρας συμβούλεψε τους ηγέτες της Ευρώπης να διαβάσουν την νουβέλα του E.Hemingway, “Για ποιόν χτυπά η καμπάνα.¨ Η νουβέλα αφορά έναν άγριο εμφύλιο πόλεμο και την πτώση της δημοκρατίας στην Ευρώπη του 1930. Το υπονοούμενο είναι προφανές.
Θα μπορούσε βέβαια να χρησιμοποιήσει και την φράση του John Donne, απο όπου και ο τίτλος του άρθρου: “Αν η θάλασσα παρασύρει μια χούφτα γης, η Ευρώπη γίνεται λιγότερη, όπως και αν παρασύρει ένα ολόκληρο ακρωτήριο.” Υπολογίζω πως στις επόμενες επτά μέρες θα μάθουμε αν οι Γερμανοί θεωρούν την Ελλάδα ένα ακρωτήριο που αξίζει να σωθεί.