Το απόφθεγμα που χρησιμοποιούσε ο Κόουλμαν για τη μουσική του, όπως ο ίδιος το επαναλάμβανε πριν από σχεδόν κάθε του εμφάνιση, ήταν «θα ήθελα να βγω απόψε έξω στο διάστημα».
 
Οι οπαδοί του τον θεωρούσαν τον σπουδαιότερο πρωτοπόρο της μουσικής τζαζ μετά τον Λούις Άρμστρονγκ και τον Τσάρλι Πάρκερ, οι επικριτές του ωστόσο χαρακτήριζαν τη μουσική του ακατέργαστη και αυτοαναφορική, αν και αργότερα πολλοί εξ αυτών άλλαξαν γνώμη.
 
«Είχα ακούσει τον Κόουλμαν υπό την επήρεια, τον είχα ακούσει ενώ ήμουν απόλυτα νηφάλιος» είχε πει ο τρομπετίστας Ρόι Έλντριτζ. «Είχα παίξει και μαζί του».
 
Η τεχνική του Κόουλμαν -χωρίς παραδοσιακή αρμονική δομή- βρήκε απήχηση με την πάροδο των χρόνων και το 2007 ο Ορνέτ Κόουλμαν τιμήθηκε με το βραβείο Γκράμι για το συνολικό του έργο. 
 
Ο ίδιος κέρδισε το βραβείο Πούλιτζερ για τη Μουσική, όπως επίσης έλαβε μία υποψηφιότητα για Grammy για το άλμπουμ του το 2007 «Sound Grammar», ενώ το 2014 κυκλοφόρησε το άλμπουμ «New Vocabulary».
 
Συνεργαζόταν συχνά με τον τρομπετίστα Ντον Τσέρι και ηχογράφησε πάνω από 40 άλμπουμ.
 
«Δε με ενδιέφερε τόσο να πληρώνομαι. Ήθελα να με ακούν» είχε πει ο Κόουλμαν σε μία συνέντευξη που είχε παραχωρήσει στο περιοδικό Esquire το 2009. «Για αυτό ακριβώς είμαι απένταρος».
 
Ο θρυλικός σαξοφωνίστας γεννήθηκε σε μία φτωχή συνοικία Αφροαμερικανών στο Φορτ Γουόρθ στο Τέξας. Ο ίδιος ο καλλιτέχνης έλεγε χαρακτηριστικά ότι μεγάλωσε τόσο φτωχός (poor) που δεν άντεχε καν να προφέρει όλη τη λέξη «φτωχός» (και έλεγε χαρακτηριστικά 'so po').
 
Σε ηλικία 14 ετών αγόρασε ένα φθηνό σαξόφωνο και άρχισε να μιμείται τις μελωδίες που άκουγε στο ραδιόφωνο. Σε ηλικία 19 ετών έφυγε για τον Νότο.
 
Ο Κόουλμαν μελέτησε διάφορα μουσικά είδη και το 1972 κυκλοφόρησε το «Skies of America». Άλλο ένα άλμπουμ, που κυκλοφόρησε το 1977 με τίτλο «Dancing in Your Head» το ηχογράφησε στο Μαρόκο μαζί με παραδοσιακούς μουσικούς, μέλη φυλών.