Η εικόνα ανήλικων παιδιών που χάνουν τη ζωή τους στην ελληνική θάλασσα είναι μια τραγική εικόνα που επαναλαμβάνεται πολλές φορές τους τελευταίους μήνες. Μεγάλο ζήτημα όμως είναι και η τύχη των παιδιών αυτών μόλις φτάσουν στη χώρα μας, έχοντας χάσει τους συγγενείς τους κατά τη διάρκεια του ταξιδιού τους

Όπως δεν θα προβληθεί και η ιστορία του 14χρονου από τη Συρία, που αφού έχασε τους γονείς του λόγω πολέμου κατέληξε με τις δύο μικρότερες αδερφές του στην Ελλάδα, χωρίς να γνωρίζει απολύτως κανέναν, ψάχνοντας απλά ένα καλύτερο αύριο.

του Ορέστη Βέλμαχου

Πολλές παρόμοιες ιστορίες δεν πρόκειται να ειπωθούν. Δυστυχώς, το μέλλον των μικρών παιδιών που χάνουν γονείς ή συγγενείς και μένουν ολομόναχα σε μια ξένη χώρα, δεν φαίνεται να απασχολεί σε μεγάλο βαθμό την κοινή γνώμη και σίγουρα όχι τα ΜΜΕ. Ωστόσο, το μέλλον των παιδιών αυτών είναι κάτι που πρέπει να μας απασχολήσει, όπως και η προσπάθεια τους να βρουν τους συγγενείς που τους έχουν απομείνει, ώστε να γίνουν και πάλι μέλη μιας οικογένειας.

Την Τετάρτη, η ΜΚΟ «ΜΕΤΑδραση» παρουσίασε τα πρώτα αποτελέσματα του προγράμματος «Δίκτυο Επιτροπείας Ασυνόδευτων Ανηλίκων» που έχει  ως στόχο την εξατομικευμένη υποστήριξη και την διασφάλιση των δικαιωμάτων των ασυνόδευτων  ανήλικων προσφύγων – μεταναστών, που έρχονται στην Ελλάδα.

Κύριος στόχος του προγράμματος είναι η ουσιαστική εφαρμογή στην πράξη του ρόλου του Επιτρόπου στον τομέα της προστασίας και άσκησης των δικαιωμάτων των παιδιών και των βασικών τους αναγκών, μέχρι να μπορέσουν τα παιδιά να επανασυνδεθούν με τους συγγενείς τους που βρίσκονται σε άλλη ευρωπαϊκή χώρα.

Ο ρόλος που αναλαμβάνει ένας Επίτροπος είναι να «τρέξει» τις διαδικασίες ασύλου, αλλά και τις διαδικασίες για την επανένωση με μέλη τις οικογένειας τους που βρίσκονται σε άλλες χώρες της Ευρώπης. Παράλληλα, αναλαμβάνει την ιατροφαρμακευτική τους περίθαλψη, τη μόρφωση και την πρόσβαση τους στην εκπαίδευση.

Τα 13 πρώτα, ειδικά εκπαιδευμένα μέλη του Δικτύου Επιτροπείας, στην Αθήνα, τη Λέσβο, τη Σάμο και την Ορεστιάδα, στους επτά  μήνες λειτουργίας του δικτύου, ανέλαβαν συνολικά 256  παιδιά (150% περισσότερα από τον προβλεπόμενο στόχο), 38 κορίτσια και 218 αγόρια, ηλικίας από  6 μηνών μέχρι 18 ετών, και πραγματοποίησαν 3.072 ενέργειες που αφορούσαν κυρίως σε  συναντήσεις με τα παιδιά.

«Υπάρχουν χώρες που καθυστερούν τις διαδικασίες»

Όπως δήλωσε η πρόεδρος της «ΜΕΤΑδραση», Λώρα Παππά, το έργο τους κάθε άλλο παρά εύκολο είναι, καθώς «υπάρχουν κάποιες χώρες της Ευρώπης, που ίσως και να αντιμετωπίζουν επίσης μεγάλο πρόβλημα λόγο των προσφυγικών ροών, βάζουν χρονικά εμπόδια στην επανασύνδεση των παιδιών με τους συγγενείς. Οι διαδικασίες που βάζουν  μπορούν να κρατήσουν και επτά μήνες».

Ερωτηθείσα για το πόσο μπορεί να πάρει η διαδικασία επανασύνδεσης, δήλωσε ότι σε πολλές περιπτώσεις μπορεί να είναι χρονοβόρα. «Έχουμε συνοδεύσει από το 2011 και σήμερα πάνω από 2.500 παιδιά και τους τελευταίους μήνες πάνω από 250 παιδιά. Πολλά παιδιά δεν έρχονται με γονείς, καθώς έχουν χαθεί μεταξύ τους κατά τη διάρκεια του ταξιδιού. Πρέπει να ψάξουμε τους γονείς τους. Σε περίπτωση που έχουν πεθάνει, πρέπει να ψάξουμε τους συγγενείς τους. Είμαστε υποχρεωμένοι να κοιτάξουμε το βέλτιστο για τα παιδία και να επανασυνδεθούν με τους συγγενείς τους σε όποια χώρα της Ευρώπης».

«3 – 5 παιδιά με κάθε Επίτροπο»

Η υπεύθυνη του τμήματος ανηλίκων της «ΜΕΤΑδραση»,  Βιργινία Ξυθάλη,  τόνισε πως το «πάτημα» για να προχωρήσουν σε αυτή την κίνηση, ήταν παραδείγματα από το εξωτερικό.

«Από την 1η Νοέμβρη αρχίσαμε να ετοιμαζόμαστε για το Δίκτυο Επιτροπείας. Μιλήσαμε με ανθρώπους από το εξωτερικό, ώστε να αποκτήσουμε εμπειρίες και να είμαστε πιο έτοιμοι. Δώσαμε μεγαλύτερο βάρος σε παιδιά κάτω των 14 ετών, αλλά και παιδιά που βάση του ιστορικού τους ήταν πιο ευάλωτα. Ο κάθε Επίτροπος μπορεί να έχει υπό την εποπτεία του 3 με 5 παιδιά. Τον Αύγουστο το Δίκτυο Επιτροπείας έφτασε στην πλήρη του ανάπτυξη». Αναφερόμενη στις μελλοντικές δράσεις, η κ. Ξυθάλη δήλωσε πως «αυτό που χρήζει βελτίωσης είναι η κάλυψη μεγαλύτερου αριθμού ασυνόδευτων παιδιών».

Κατά τη διάρκεια των επτά μηνών λειτουργίας τους, έχουν καταφέρει να επανενώσουν τέσσερα παιδιά με τις οικογένειες τους στην Ευρώπη, ενώ έφεραν κοντά με τις μητέρες τους δύο πεντάχρονα κοριτσάκια στην Αθήνα.

«Παίρνουμε τρομερές εμπειρίες από τα παιδιά»

Τα μέλη του Δικτύου Επιτροπείας μοιράστηκαν κάποιες από τις εμπειρίες που έχουν ζήσει με τα παιδιά. Όπως ανέφεραν στην πλειοψηφία τους, η επαφή, έστω και λίγο μηνών, με τα παιδιά τους έχει δώσει μεγάλες εμπειρίες, ενώ σε κάποιες περιπτώσεις θεωρούν ότι πήραν περισσότερα από όσα έδωσαν σε αυτά τα παιδιά.

Μιλώντας στο TPP, τόνισαν πως «είναι φοβερό το συναίσθημα του να αποκτάς σχέση με παιδιά που βρίσκονται σε τόσο δύσκολη κατάσταση. Η αλήθεια είναι πως τα περισσότερα παιδιά μας αντιμετωπίζουν με καχυποψία στην αρχή. Σκέψου να είσαι σε τόσο δύσκολη κατάσταση και να έρθει κάποιος που δεν γνωρίζεις και να σου πει ¨θα σε βοηθήσω με ιατροφαρμακευτική περίθαλψη, μόρφωση και θα κινήσω διαδικασίες να βρεθείς με τους συγγενείς σου¨. Το πιο σημαντικό είναι να δει το παιδί ότι δεν υπόσχεσαι στον αέρα, πως κάθε φορά που σε βλέπει υλοποιούνται τα πράγματα που του είχες πει».

Όπως αναφέρουν, ο κάθε Επίτροπος αφιερώνει χρόνο (συζητήσεις, επισκέψεις σε λούνα Παρκ, μουσεία και άλλες δραστηριότητες) σε κάθε παιδί για 2-3 μέρες την εβδομάδα.  Σχετικά με το αν θα αυξηθεί ο αριθμός των Επιτρόπων, επεσήμαναν πως αυτό δεν το γνωρίζουν ακόμα ούτε οι ίδιοι, αλλά «είναι σίγουρο πως αν κάποιος γίνει Επίτροπος σίγουρα έχει να πάρει πολλά πράγματα σε ανθρώπινο επίπεδο. Είναι πολύ μεγάλες οι ανάγκες και θα αισθανθεί ότι προσφέρει».