Του Γιάννη Μακριδάκη

Όποτε βλέπω να περνά από πάνω μου ελικόπτερο, ο νους μου τρέχει στις εκτεταμένες από αέρος σπορές που ονειρεύομαι για τα βουνά που έχουν καεί, όχι μία, αλλά διπλές και τρίδιπλες φορές μέσα σε λίγα χρόνια, οπότε δεν έχει απομείνει πάνω τους πια ούτε κολυμπηθρόξυλο, που λένε, όχι δεντρύλιο για να αναπτυχθεί, ούτε δέντρο για να σπείρει.

Η αναβλάστηση των περιοχών που έχουν ερημοποιηθεί είτε από πυρκαγιές είτε από την εντατική εκμετάλλευση και τα χημικά είναι κατά τη γνώμη μου ζήτημα φλέγον, στο οποίο επιβάλλεται να στρέψει άμεσα και δραστικά την προσοχή της η ανθρωπότητα, αν θέλει να έχει μέλλον επί της γης. Διότι αφενός είναι τόσο ραγδαίοι οι ρυθμοί ερημοποίησης, που δεν αφήνουν κανένα περιθώριο εφησυχασμού, αφετέρου ο άνθρωπος είναι το μόνο ον που δεν συμμετέχει ούτε συνειδητά, ούτε ασυνείδητα πλέον στην αναβλάστηση της γης και στην συνέχιση του κύκλου της ζωής.

Αν δούμε ένα κομμάτι γης, το οποίο έχει μέσα του και τριγύρω του κάποια δέντρα, και το παρατηρήσουμε σε βάθος μερικών χρόνων χωρίς φυσικά να επέμβουμε, θα δούμε ότι η άγρια βλάστηση ολοένα θα φουντώνει και ότι δεντρύλια των ειδών που ήδη υπάρχουν εκεί, αλλά και άλλα όπως συκιές, τσικουδιές, αγριελιές, δαφνιές, μουριές θα φυτρώνουν εντός του, ακόμη κι αν δεν υπάρχουν εκεί και αυτό συμβαίνει φυσικά από τους σπόρους που κουτσουλούν τα πουλιά όταν κοιμούνται στα δέντρα του ή όταν πετούν από πάνω του, όπως πέρασε ο πτΔ πάνω από μένα ή αφοδεύουν τα αγρίμια όταν περνούν από μέσα του.

Η φύση δηλαδή αναγεννιέται από τις σπορές που κάνουν τα ίδια τα δέντρα και τα φυτά με τη  βοήθεια του ανέμου, αλλά και με τη  βοήθεια των πουλιών και των ζώων που κουβαλάνε τους σπόρους με το έντερό τους ή με το τρίχωμά τους και τους αποθέτουν σε άλλα σημεία, όπου αυτοί φυτρώνουν. Έτσι αναπτύσσεται και ένας ωραίος ανταγωνισμός μεταξύ των φυτών, ποιο θα κάνει τον πιο γλυκό και γευστικό καρπό για να τον προτιμήσουν τα πουλιά και τα ζώα, έτσι ώστε να τον φάνε και να διασπείρουν τα σποράκια του μετά όσο πιο πολύ, όσο πιο μακριά.

Κάποτε συμμετείχε και ο άνθρωπος σε αυτή τη διαδικασία αναβλάστησης της γης. Τότε που ήταν κι αυτός ένας κρίκος στην φυσική αλυσίδα της ζωής. Τότε που τρεφόταν με ζωή και αφόδευε ζωή στο χώμα. Μετά εκπολιτίστηκε, προόδευσε, εξελίχθηκε, απομακρύνθηκε από τις φυσικές διαδικασίες, άφησε κατά μέρος τις τροφές και άρχισε να τρέφεται με τρόφιμα, να αφοδεύει δε σε κλειστά δίκτυα που οδηγούν τα περιττώματά του σε βιολογικούς καθαρισμούς διότι αποτελούν μόλυνση πλέον για τη γη, όπως φυσικά και ο ίδιος.

Στην εποχή του καταναλωτισμού λοιπόν, που απομυζεί τη γη και την μολύνει ταυτόχρονα, ο άνθρωπος αποτελεί την μεγαλύτερη απειλή για τον εαυτό του αφού αυτοκτονεί καθημερινά εξαφανίζοντας τα άλλα είδη ζωής, μολύνοντας και ερημοποιώντας του βιοτόπους τους, απομυζώντας τους φυσικούς πόρους και τέλος, καθιστώντας τον εαυτό του ασθενή τρεφόμενος με προϊόντα τεχνητά. Στην εποχή του καταναλωτισμού, που αρχίζει πλέον να δύει, πόσω μάλλον προτύτερα, όταν ήταν στο ζενίθ της, όποιος άνθρωπος έχει περάσει στην επόμενη φάση, την μετακαταναλωτική, δηλαδή έχει συνειδητοποιήσει την φυσική του υπόσταση και τιμά ξανά τον ρόλο του ως κρίκος στην αλυσίδα της ζωής, αποτελεί ακόμη προσωπικότητα αμφιλεγόμενη, για να μην πω ότι είναι “ο τρελός του χωριού”. (Λογοτεχνικά το έχω δώσει αυτό στην νουβέλα Αντί Στεφάνου, εκδ. Εστία 2015)

Άκουγα και έβλεπα λοιπόν το ελικόπτερο προχθές, που κουβαλούσε από πάνω μου όλες τις ψηλές και χαμηλές αρχές του τόπου αλλά άφηνε πίσω του μονάχα ρύπους ήχου και καυσαερίου αντί για σπόρους και σκεφτόμουνα ξανά εκείνη την ιδέα της σποράς από αέρος στις καμένες εκτάσεις. Σκεφτόμουνα να μπορούσαν όλες αυτές οι κεντρικές και τοπικές αρχές να οργανώσουν στις πληγείσες περιοχές της χώρας π.χ. στη Χίο και στη Θάσο κατά το τρέχον φθινόπωρο μια δράση στην οποία θα συμμετέχουν σύσσωμες οι κοινωνίες των νησιών, τα σχολεία, οι επιχειρήσεις, άπαντες. Να αφιερώσουν μια βδομάδα στον τόπο που τους φιλοξενεί και να του δώσουν πίσω κάτι τις από αυτό που τους παράσχει τόσα χρόνια, να συνδράμουν κι αυτοί στην αναγέννησή του, βγαίνοντας στη φύση καθοδηγούμενοι από τα τοπικά δασαρχεία και συλλέγοντας πχ τσουβάλια βελανίδια τώρα που είναι έτοιμα και πέφτουν από τους δρύδες και τις βελανιδιές ή κουκουνάρια από τα πεύκα και ό,τι άλλον άγριο σπόρο διαθέτει ο τόπος τους, σπόρους τους οποίους κατόπιν ένα ελικόπτερο όπως αυτό που πέρασε από πάνω μου προχθές, θα σπείρει σε όλα τα βουνά, για να φυτρώσουν κάποιοι από αυτούς με τις βροχές του φθινοπώρου και την ερχόμενη άνοιξη να γεμίσει ο κόσμος φυντάνια. Μια τέτοια δράση, σε συνδυασμό με την αυστηρή τήρηση της νομοθεσίας περί απαγόρευσης της βόσκησης και της αλλαγής χρήσης γης στις καμένες δασικές περιοχές, είναι πολύ βοηθητική νομίζω για την ταχύτερη αναβλάστηση των κατεστραμμένων τόπων.

Αφού εμείς οι άνθρωποι λοιπόν είμαστε πλέον πολιτισμένοι, δεν τρώμε πια σπόρους και δεν τους χέζουμε στη γη, άρα δεν μετέχουμε ασυνείδητα στην αναγέννησή της, ας μετάσχουμε τουλάχιστον συνειδητά, με άλλους τρόπους, που ταιριάζουν περισσότερο στο προφίλ μας ως σύγχρονοι και προοδευμένοι.