της Χρυσούλας Παπαγεωργίου*
(Η φωτογραφία είναι από την 1η αντισεξιστική γιορτή που διοργανώθηκε στην πλατεία Εξαρχείων στις 20 Μαϊου)
Πολλά στοιχεία, πολλές καταστάσεις, αλλά προσπαθώντας να τα συμπυκνώσω σε μια φράση θα έλεγα ότι στην πραγματικότητα τα Εξάρχεια είναι μια όμορφη γειτονιά του κέντρου που με τον έναν ή τον άλλον τρόπο προσπαθεί να μην απωλέσει χαρακτηριστικά καθημερινότητας, όπως πχ να συνδυάσει την κατοικία, την εργασία, τα πανεπιστήμια, την ψυχαγωγία, τα μαγαζιά, και ταυτόχρονα, δεν φιλοξενεί, αλλά συμμετέχει σε ενεργές δράσεις αλληλεγγύης. Κοινώς, μένει ζωντανή σε όλα τα επίπεδα.
Σε αυτήν της την προσπάθεια έχει πολλούς σύμμαχους, αλλά και εχθρούς. Οι κάτοικοί της, με αντιφάσεις και δυσκολίες, δεν τα παρατάνε. Από τα πιο «απλά», αυτά που θεωρούνται δεδομένα, όπως το να έχουν πεζοδρόμια να περπατάνε, κάδους να πετάνε τα σκουπίδια τους, παγκάκια να κάθονται και παιδικές χαρές να πηγαίνουν, μέχρι τα πιο «σύνθετα», όπως το να υπάρχει ταχυδρομείο, σχολείο, συγκοινωνία, το παλεύουν. Οι πολιτικές συλλογικότητες που έχουν επιλέξει να ζουν και να δραστηριοποιούνται στην γειτονιά συμβάλλουν και αυτές με τον τρόπο που οι ίδιες το αντιλαμβάνονται. Στην άλλη πλευρά βρίσκονται οι εκάστοτε κυβερνήσεις και τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης, που σκοπίμως δημιουργούν καταστάσεις, θρύλους και εικόνες αναντίστοιχες της πραγματικότητας.
Περί αβάτου και άλλων δαιμονίων
Τα Εξάρχεια είναι από τις πιο αστυνομοκρατούμενες περιοχές. Αρκεί κάποιος να κάνει μια βόλτα και να μετρήσει τις κλούβες και τις δυνάμεις των ΜΑΤ που συχνάζουν όχι πέριξ, αλλά εντός της γειτονιάς, να αντιληφθεί πόσοι αστυνομικοί με πολιτικά συχνάζουν στα καφέ της και στα στενά της. Κι, όμως, όλοι αυτοί οι καλοθελητές κάνουν ότι δεν βλέπουν. Παρ' όλα αυτά αν κάποιος κάτοικος καταγγείλει περιστατικά παραβατικότητας, ακόμα και ληστεία στο ίδιο του το σπίτι, η απάντηση που παίρνει είναι «δεν μπορούμε». Θα αναφερθώ σε δύο περιστατικά, από τα χιλιάδες που έχουν συμβεί.
Πριν από λίγα χρόνια, απουσιάζοντας Αύγουστο σε διακοπές, γύρισα και βρήκα το σπίτι παραβιασμένο και άνω κάτω. Να σημειωθεί δε ότι το τότε σπίτι μου βρισκόταν στην Νεάπολη Εξαρχείων, λίγο πιο κάτω από το σπίτι του κ. Φλαμπουράρη. Οι αστυνομικοί που ήρθαν τελικά μετά από πολλή ώρα ήταν αγνώριστοι ενδυματολογικά (τους ζητήσαμε ταυτότητες για να επιβεβαιώσουμε την ιδιότητά τους), ενώ το σχόλιο του υπεύθυνου στο ΑΤ Καλλιδρομίου ήταν αποστομωτικό «Αυτά παθαίνουν όσοι πάνε διακοπές τον Αύγουστο».
Το δεύτερο, πιο πρόσφατο περιστατικό, το έμαθα με αφορμή την τελευταία συζήτηση και παρέμβαση της Πρωτοβουλίας Κατοίκων Εξαρχείων στο πάρκο της περιοχής του Αγ. Νικολάου Νεάπολης (απέναντι από το Γαλλικό Ινστιτούτο, πιο κοντά στο Κολωνάκι και τον Λυκαβηττό παρά στην πλατεία). Γονείς τηλεφώνησαν στην αστυνομία όταν ο πατέρας ενός παιδιού χτυπήθηκε από κάποιους εντός της παιδικής χαράς επειδή τους ζήτησε να βγάλουν τα μηχανάκια εκτός. «Δεν μπορούμε να έρθουμε εκεί, είναι άβατο».
Αντίθετα, όποτε υπάρχει πορεία στο κέντρο, η γειτονιά μετατρέπεται σε θάλαμο αερίων, χωρίς κανείς από τους υπεύθυνους να σκέφτεται πώς θα επιβιώσει ο κόσμος. Χιλιάδες προσαγωγές πολιτών έχουν καταγραφεί μέσα από καφετέριες και εστιατόρια. Και φυσικά, το όριο αυτών των καταστάσεων αποτυπώθηκε τραγικά στην δολοφονία του Αλ. Γρηγορόπουλου το 2008. Ήταν ψυχοπαθής ο Κορκονέας; Δεν με αφορά, μπορεί και να ήταν. Αυτό, όμως, που έχει σημασία είναι ότι όταν παντού κυκλοφορούν αυτόματα και όπλα, όταν χτίζεται μια αντίληψη περί αβάτου, κακούργων, κ.ο.κ., καθένας από εμάς κινδυνεύει από αδέσποτη ή στοχευμένη σφαίρα. Ας σκεφτεί καθένας από εσάς πώς θα ένιωθε αν κάθε μέρα που ξυπνούσε να πάει στην δουλειά του, το παιδί του στο σχολείο, να βγει για ένα καφέ ή να φτάσει στο μετρό της Ακαδημίας να προσπερνά τύπους με αυτόματα στο χέρι. Και ταυτόχρονα, δεξιά αριστερά το εμπόριο ναρκωτικών καλά κρατεί….
Και έρχεται η ΠΟΑΣΥ να ανακοινώσει εκδήλωση στην πλατεία Εξαρχείων. Να «αμφισβητήσει» το άβατο, να μιλήσει με την κοινωνία. Με τις ευλογίες της αντιπολίτευσης, που βλέποντας να της παίρνει ο ΣΥΡΙΖΑ την θέση του χαλίφη σε αντιεργατικές και αυταρχικές πολιτικές, παραπαίει στο τι θέλει και τι δεν θέλει. Ο Άδωνις Γεωργιάδης που διαρκώς χτυπιέται για την ανομία των Εξαρχείων να δηλώνει ότι θέλει να παρευρεθεί, το κόμμα και ο Πρόεδρος να ψάχνουν ποιο επικοινωνιακό κολπάκι τους συμφέρει, και τελικά να τοποθετούνται οι ηγέτες των απαγορεύσεων και των επιστρατεύσεων ενάντια στην απόφαση Τόσκα. Πάλι καλά που δεν βγήκε και το ΠΑΣΟΚ να μας πει ότι τα Εξάρχεια δεν έχουν αστυνομία, με τα γραφεία του κόμματος να έχουν την δική τους κλούβα στην Χ. Τρικούπη.
Θα με συγχωρέσετε, κύριοι και κυρίες, θα ήθελα πολύ να γελάσω με την επιλογή σας, αν ξεχνούσα την επίσκεψή μου στον Ερυθρό έπειτα από χτύπημα αστυνομικού στο κεφάλι, την απορία του παιδιού μου κάθε φορά που με ρωτά έντρομο γιατί είστε στο πεζοδρόμιο, τις επιθέσεις σας σε μαθητές, φοιτητές και εργαζόμενους κάθε φορά που διεκδικούν τα δικαιώματά τους. Θέλει το σωματείο να αλλάξει την εικόνα του στην κοινωνία των Εξαρχείων; Ε, ας μαζέψει τα μέλη του…
Δεν χρειάζονται περισσότερα λόγια να το εξηγήσω. Καλές οι φανφάρες, αλλά αναντίστοιχες της κατάστασης. Συμμετέχοντας χρόνια στο κίνημα έχω έρθει πολλές φορές αντιμέτωπη και με εσάς. «Τι να κάνω, ρε παιδιά, η δουλειά μου είναι. Και εγώ κόρη της αγγλικής φιλολογίας έχω, αδιόριστη και αυτή». Κλασική φράση συμπονετικού αστυνομικού που λίγα λεπτά αργότερα έκλεινε τον δρόμο και κράδαινε το γκλοπ και την ασπίδα. Όχι, κύριε. Αν έχεις και εσύ κόρη ή γιο άνεργο, συμβασιούχο ή δεν ξέρω εγώ τι άλλο, ακόμα αναρωτιέσαι τι να κάνεις; Την δουλειά μας και την στάση μας σε αυτήν την επιλέγουμε. Και η ζωή είναι πάντα γεμάτη διλήμματα. Με ποιους θα πας και ποιους θα αφήσεις…
Και έρχεται ο Υπουργός να δώσει την απάντηση με τον πλέον συνηθισμένο τρόπο: Απαγόρευση συγκεντρώσεων και εκδηλώσεων. Δοκιμασμένη συνταγή. Το αφεντικό μίλησε. Η πραγματική μας διαφορά βέβαια είναι ότι εμείς αμφισβητούμε τέτοιες απαγορεύσεις ενώ εσείς τις υπερασπίζεστε. Εν προκειμένω μάλλον σας έβγαλε και από την δύσκολη θέση. Και φυσικά, όλα επιστρέφουν στην κανονικότητά τους.
Και για να μην μακρυγορώ. Δεν χρειάζεται εκδήλωση για την δήλωση προθέσεων. Είναι πολύ πιο εύκολα τα πράγματα. Πού θα είστε στην επόμενη συγκέντρωση διαμαρτυρίας των κατοίκων στο Δημαρχείο; Ποιους θα προστατεύετε από ποιον; Για εμένα οι ερωτήσεις αυτές είναι ρητορικές, νομίζω, και για εσάς, απλώς τελικά, δεν μασάμε όλοι κουτόχορτο.
ΥΓ. Κανείς δεν μπορεί να γράψει τα πάντα σε ένα κείμενο. Πολλοί αναρωτιούνται γιατί συμβαίνει όλο αυτό στα Εξάρχεια. Απάντηση δεν έχω, ενδείξεις, φήμες, γεγονότα διαμορφώνουν μια εικόνα. Η υπόθεση του realestate στην περιοχή, η επαναφορά της συζήτησης για μετρό πάνω στην πλατεία Εξαρχείων και το τι παίζεται κάτω από το τραπέζι μας αναγκάζουν να είμαστε με μάτια και αυτιά ανοιχτά.
*ιδιωτική υπάλληλος, συμμετέχει στην Πρωτοβουλία Κατοίκων Εξαρχείων