Tρίτη 23 Μαΐου 2017. Κανονικό χάος. Ξυπνήσαμε στις 6 το πρωί, όταν η βάρδια εντόπισε 10 βάρκες με πρόσφυγες να πλησιάζουν. Μετέφεραν περισσότερα από 100 άτομα η καθεμία, κάποιες ήταν μισοδιαλυμένες και γεμάτες νερά, έτοιμες να βυθιστούν. Πολύ σύντομα φάνηκαν κι άλλες βάρκες να πλησιάζουν.
Στην περιοχή ήμασταν μόνο τρία διασωστικά καράβια με σχετικά μικρή χωρητικότητα, ενώ τα πλοία των ιταλικών και ευρωπαϊκών αρχών απουσίαζαν, όπως το κάνουν σταθερά τους τελευταίους μήνες.
Παρόλο που βρισκόμασταν σε διεθνή ύδατα, 15 μίλια μακριά από τις ακτές της Λιβύης, εμφανίστηκαν δύο σκάφη του λιβυκού Λιμενικού, ένα μικρό ταχύπλοο και ένα μεγάλο σκάφος περιπολίας, με τέσσερα ενσωματωμένα πολυβόλα.
Το μεγάλο σκάφος άρχισε να κάνει κύκλους γύρω μας, προκαλώντας κύματα, με τεράστιο κίνδυνο ανατροπής των υπερφορτωμένων βαρκών. Ευτυχώς είχαμε προλάβει να μοιράσουμε σωσίβια στους περισσότερους πρόσφυγες, κίνηση που λίγο αργότερα αποδείχτηκε σωτήρια για τη ζωή τους.
Στη συνέχεια, άρχισαν να χρησιμοποιούν τα σταθερά πολυβόλα από τα σκάφη τους και να ρίχνουν στα τυφλά. Επικράτησε πανικός.
Όσοι ήταν πάνω στο πλοίο μας έτρεξαν να καλυφθούν, εμείς όμως στα φουσκωτά δεν είχαμε αυτή τη δυνατότητα. Δύο από αυτούς έκαναν ρεσάλτο στις βάρκες με τους πρόσφυγες και άρχισαν να τους χτυπούν, να τους ληστεύουν και να πυροβολούν με τα καλάσνικοφ στον αέρα.
Έβαλαν μπρος τη μηχανή και ξεκίνησαν να μεταφέρουν με τη βία τους ανθρώπους πίσω στη Λιβύη. Οι πρόσφυγες το κατάλαβαν και έπεσαν στη θάλασσα για να γλιτώσουν. Τρέξαμε να τους περισυλλέξουμε. Γύρω μας, τουλάχιστον 100 άτομα μέσα στη θάλασσα φώναζαν για βοήθεια, καθώς τα κύματα τους παρέσερναν μακριά. Πολλοί κατάφεραν να κολυμπήσουν μόνοι τους ώς το καράβι μας.
Παρόλο που ζητούσαμε απεγνωσμένα βοήθεια, το ιταλικό Λιμενικό δεν φάνηκε ποτέ. Αντί γι’ αυτό, οι Ιταλοί όρισαν τους Λίβυους επικεφαλής της διάσωσης. Αυτό σημαίνει ότι, τυπικά, ήμασταν υποχρεωμένοι να τους υπακούμε.
Στην πρώτη βάρκα που επιτέθηκαν οι Λίβυοι λιμενικοί, οι μετανάστες έπεσαν στο νερό και γλίτωσαν. Στη δεύτερη βάρκα, οι Λίβυοι ήταν πιο βίαιοι και σημάδευαν απευθείας τους ανθρώπους.
Ένας Μαροκινός αψήφησε τα όπλα και πήδηξε στη θάλασσα χωρίς σωσίβιο. Οι Λίβυοι δεν έκαναν καμιά ενέργεια διάσωσης, τον άφησαν να πνιγεί. Οταν πλησιάσαμε να τον περισυλλέξουμε, ο άνθρωπος κρεμόταν από τα σκοινιά του φουσκωτού μας και μας εκλιπαρούσε «σας παρακαλώ, μην αφήσετε να με πάρουν». Οι Λίβυοι μας απαγόρεψαν να τον σώσουμε, δίνοντας την εντολή «όχι, αφήστε τον στη θάλασσα».
Όταν τελείωσαν οι σφαίρες
Προσπαθήσαμε να διαπραγματευτούμε. «Μόνο ένας είναι, μόνο ένας, σας παρακαλούμε, αφήστε μας να τον πάρουμε», λέγαμε, και τελικά υποχώρησαν. Οταν ο άνθρωπος ανέβηκε στο φουσκωτό μας, μας φίλαγε τα χέρια κι έκλαιγε από χαρά.
Οι ναυαγοί μάς είπαν ότι οι λιμενικοί τούς λήστεψαν και τους πήραν ό,τι πολύτιμο είχαν πάνω τους. Μας είπαν επίσης ότι, όταν τελείωσαν οι σφαίρες του καλάσνικοφ του λιμενικού, έπεσαν στη θάλασσα. «Αν βουτούσαμε νωρίτερα, θα μας σκότωναν σαν μύγες», είπαν. Παρά το απόλυτο χάος, καταφέραμε να διασώσουμε 1.004 ανθρώπους, αριθμό-ρεκόρ για το πλοίο μας, που χωράει μόνο 500.
Δυστυχώς, περίπου 100 πρόσφυγες επιστράφηκαν με τη βία στη Λιβύη, παρόλο που όλοι οι ναυαγοί έλεγαν ότι προτιμούσαν να πεθάνουν στη θάλασσα παρά να γυρίσουν στη Λιβύη.
Οι περισσότεροι, άλλωστε, έχουν ήδη αποπειραθεί δύο και τρεις φορές να δραπετεύσουν από την κόλαση της Λιβύης. Κάθε φορά, το λιβυκό Λιμενικό τούς γυρνούσε πίσω και τους παρέδιδε σε κάποια από τις συμμορίες, για να πουληθούν ξανά δούλοι ή να βασανιστούν, προκειμένου να πληρώσουν λύτρα οι οικογένειές τους για να τους γλιτώσουν.
Βασανιστήρια
Τα κορμιά όλων ανεξαιρέτως όσων διασώζουμε έχουν τραύματα από πυροβολισμούς, βασανιστήρια και ξυλοδαρμούς.
Η Λιβύη αυτή τη στιγμή είναι ένα μωσαϊκό ένοπλων ομάδων, συμμοριών και μαφιόζων που διεκδικούν μερίδιο στην εξουσία. Δεν υπάρχει κεντρική κυβέρνηση. Περίπου 180 ένοπλες πολιτοφυλακές συγκρούονται μεταξύ τους για τον έλεγχο της Τρίπολης και άλλων κεντρικών περιοχών.
Σχεδόν κάθε συμμορία έχει το δικό της αυτοσχέδιο, ιδιωτικό κέντρο κράτησης – μια εγκαταλειμμένη αποθήκη, ένα υπόγειο σπιτιού, ένα περιφραγμένο αγρόκτημα.
Εκεί φυλακίζουν εκατοντάδες μετανάστες που αιχμαλωτίζουν στον δρόμο και τους κάνουν απάνθρωπα βασανιστήρια με ηλεκτροσόκ και ακρωτηριασμούς, για να πείσουν την οικογένειά τους να στείλει χρήματα. Αν η οικογένεια δεν έχει χρήματα, τους πουλάνε δούλους σε κάποιο αφεντικό για να κάνουν κάθε είδους βαριά, απλήρωτη εργασία, «donkey jobs» όπως τις λένε.
Μπορεί κάποιος να πάει και να αγοράσει μετανάστη νόμιμα στα κέντρα κράτησης όπως και σε υπαίθριες αγορές σκλάβων, παίρνοντας μάλιστα και σχετικό χαρτί. Μιλάμε για κανονική δουλεία 17ου αιώνα.
Μας έλεγαν οι μετανάστες ότι, έτσι και κάνεις το λάθος να ζητήσεις αμοιβή για την εργασία σου, στο τέλος της δουλειάς σ’ εκτελούν επιτόπου. Εκτελούν ανθρώπους για ασήμαντη αφορμή. Ολοι στη Λιβύη οπλοφορούν. Ολοι, ακόμα και τα μικρά παιδιά. Δεν έχει νόημα να δραπετεύσεις από κάπου. Οποιος σε βρει, θα σου κάνει τα ίδια.
Στην τελευταία διάσωση είχαμε 35 νεαρούς από το Σουδάν. Μας είπαν ότι αγοράστηκαν και πουλήθηκαν δούλοι τέσσερις φορές, από συμμορία σε συμμορία. Ένα από τα πιο κοινά βασανιστήρια ήταν να τους πηγαίνουν στα ντους και να ρίχνουν γυμνά καλώδια στο πάτωμα για να τους κάνουν ηλεκτροσόκ.
Αλλοι μας είπαν ότι οι φρουροί του κέντρου εκτέλεσαν για παραδειγματισμό κάποιους μετανάστες και άφησαν τα πτώματά τους σε κοινή θέα, επειδή το προηγούμενο βράδυ έγινε απόδραση.
Αγορά πορνείας
Οι περισσότερες γυναίκες που διασώζουμε έχουν υποστεί ομαδικούς βιασμούς και κάθε είδους σεξουαλική βία μέσα στα κέντρα κράτησης. Πολλές είναι θύματα τράφικινγκ και προορίζονται για την ευρωπαϊκή αγορά πορνείας. Οι διακινητές συχνά απάγουν τις γυναίκες αυτές και τις κλείνουν σε οίκους ανοχής στη Λιβύη, τα λεγόμενα «connection houses».
Όποιος επιβιώσει ύστερα από 4-5 μήνες σ’ αυτή την κατάσταση, μπορεί να κερδίσει μια δωρεάν θέση στις βάρκες για την Ευρώπη. Αφού τους ξεζουμίσουν, οι Λίβυοι τους διώχνουν, ώστε να εξασφαλιστεί η ροή ανθρώπων στη Λιβύη. Περίπου 1,2 εκατομμύριο μετανάστες ζουν σήμερα σε αυτές τις συνθήκες.
Μεγάλο μέρος της οικονομίας της χώρας βασίζεται σε αυτό το καθεστώς. Οσοι καταφέρνουν να ελευθερωθούν, κυκλοφορούν μόνο νύχτα ή ντύνονται με μουσουλμανικές μαντίλες και γυναικεία ρούχα για να περνάνε απαρατήρητοι.
Το εξωφρενικό είναι ότι η Ευρωπαϊκή Ενωση, σε μια ιστορική στιγμή βαρβαρότητας, αναγνωρίζει ως εταίρο το «λιβυκό λιμενικό», το χρηματοδοτεί και το χρησιμοποιεί για να φρουρεί τα θαλάσσια σύνορα, παρόλο που πίσω του βρίσκονται πολιτοφυλακές που περιφρονούν πλήρως τα δικαιώματα και εκμεταλλεύονται τους πρόσφυγες.
Διαβάστε το υπόλοιπο άρθρο στην efsyn.gr
*Ο Ιάσονας Αποστολόπουλος συμμετέχει ως διασώστης στο διασωστικό σκάφος «Aquarius» (στελεχώνεται και χρηματοδοτείται από τη SOS Mediterranée και τους Γιατρούς Χωρίς Σύνορα) που περιπολεί στα ανοιχτά της Λιβύης με σκοπό τη διάσωση προσφύγων και μεταναστών που κινδυνεύουν τη ζωή τους στην προσπάθειά τους να αναζητήσουν διεθνή προστασία στην Ευρώπη.