Γ. Ευαγγελάτος: Είναι τρομακτικό να κουβαριαζόμαστε στο μικρόκοσμό μας

Συνέντευξη στους Ορέστη Βέλμαχο και Ειρήνη Μιλή

Μοιράζεται τις σκέψεις του για τον διαχωρισμό σε ποιοτικό και εμπορικό τραγούδι, τις σχέσεις του με το θέατρο και τα όσα έχει βιώσει στα χρόνια που βρίσκεται στον χώρο. Όπως υπογραμμίζει, τρομακτικό είναι να κουβαριαζόμαστε στον μικρόκοσμό μας και όχι να ανοιγόμαστε στους δίπλα μας. 

Οι αντιστάσεις στα «πρέπει» που τον ξαναπηγαίνουν βόλτα στα μέρη που εμπνέεται, οι «απιστίες» στη σχέση του με τη Νατάσα και τον Θέμη και τη Βαβέλ που ανανέωσε τους όρκους φιλίας ανάμεσα τους. Η «αλήθεια» των μπουζουκομάγαζων που έχει βαθύτερα αίτια και οι λόγοι που η τέχνη δεν μπορεί να ξεκλειδώσει έναν απαίδευτο άνθρωπο. Ο Γεράσιμος Ευαγγελάτος εφ' όλης της ύλης στο ΤΡΡ.

Μεγάλη περίοδος, παίρνετε ανάσες. Σε τι στάδιο βρίσκεσαι τώρα;

Καλοκαίρι λοιπόν! Είναι για εμάς μια περίοδος που συγκεντρωνόμαστε και ετοιμάζουμε με τον Θέμη Καραμουρατίδη και τη Νατάσα Μποφίλιου τις εμφανίσεις του χειμώνα. Έχουμε κλείσει τον κύκλο της Βαβέλ αλλά για εμάς αυτό σημαίνει ότι βγαίνουμε από έναν κύκλο δημιουργίας για τον οποίο έχουμε ρίξει πάρα πολλή δουλειά και είμαστε σε νέα φάση. Θέλουμε πλέον να δείξουμε νέα πράγματα στους ανθρώπους που ακολουθούν την προσπάθειά μας.

Η Βαβέλ τράβηξε πολύ κόσμο και πήγε πολύ καλά. Ως σχήμα αποκομίσατε κάτι καινούργιο από αυτό;

Ουσιαστικά για εμάς ήταν ο όρκος της ανανέωσης της φιλίας μας, των σχέσεών μας και του καλλιτεχνικού «γάμου» μας. Είναι ο μέχρι τώρα τελευταίος σταθμός μιας σχέσης που μετρά αισίως 13 χρόνια και μας φαίνεται ως η κορωνίδα των όσων έχουμε κάνει. Ήταν μια δουλειά που πέρασε μεγάλες δυσκολίες για να βγει, στη φάση που ζούσαμε ως κοινωνία αλλά και τη φάση που περνούσαμε και οι τρεις μας. Εμείς είμαστε πλέον πάρα πολύ σίγουροι για το ποιοι είμαστε, τι θέλουμε να κάνουμε και τι μας συγκινεί.

Υπήρχε ανάγκη ανανέωσης της σχέσης σας; Περάσατε από φάση τέλματος ή αδιεξόδου;

Όχι τέλμα, ούτε αδιέξοδο. Απλά όταν συνεργάζεσαι καλλιτεχνικά με ανθρώπους για περισσότερο από μια δεκαετία, ψάχνεις να βρεις τον εαυτό σου και πώς θα προσθέσεις περισσότερα πράγματα στην παλέτα των συναισθημάτων της συνεργασίας. Αφήσαμε στην άκρη τις μανιέρες και προσπαθήσαμε να ανακαλύψουμε τους εαυτούς μας από την αρχή. Αυτό ακριβώς μας έδωσε η Βαβέλ, μας έδειξε ότι έχουμε συγγένεια ακόμα και σε νέα ανεξερεύνητα πράγματα.

Ήταν και η επικρατούσα ανησυχία στην κοινωνία που σας έδωσε πάτημα για τη Βαβέλ;

Η Βαβέλ ως δουλειά καθυστέρησε ένα χρόνο κυρίως με δική μου υπαιτιότητα. Είμαι ένας στιχουργός που δημιουργεί μέσα από τον μικρόκοσμό του, μέσα από τη ματιά του στην πόλη. Οι συμπεριφορές των γύρω μου και τα όσα συνέβησαν και συμβαίνουν στην κοινωνία με έκαναν να περάσω ένα διάστημα απόλυτης αμηχανίας. Απέρριψα πράγματα που θα μπορούσα να τα προβάλω ως καινούρια και κυρίως ξεπέρασα το τριπάκι του να ψάχνεις να βρεις απαντήσεις για την αμηχανία που βιώνουμε όλοι. Ήταν μια παγίδα που την αποφύγαμε.

Ποια είναι αυτή η παγίδα στην οποία θα μπορούσατε να πέσετε;

Σε μια εποχή που τα πράγματα βράζουν και ο κόσμος αναζητά κάτι που θα τον οδηγήσει σε μια εξέγερση, θα μπορούσαμε μηχανικά να δοθούμε στο να φτιάξουμε θούριους. Να σπρώξουμε μέσα από τις δημιουργίες μας και να δώσουμε μια αισιοδοξία και μια δυναμική με το στανιό. Ωστόσο, καταφέραμε να κρατηθούμε, και να μείνουμε στο «πού πάει η κοινωνία» και στο πού βρισκόμαστε.

Ωστόσο, το ομώνυμο τραγούδι του δίσκου είναι ένα τραγούδι που έχει πολιτικό στίχο…

Είναι ένα τραγούδι που μας λύτρωσε και κυρίως μας έδειξε πιο ξεκάθαρα πως δεν μπορούμε να αναζητούμε όλοι τις ίδιες προτάσεις και κατευθύνσεις. Οι άνθρωποι είμαστε διαφορετικοί και πρέπει να το συνειδητοποιήσουμε για να δούμε πώς θα πάμε παρακάτω. Ναι, σε κοινό πλαίσιο. Όχι όμως με νόρμες.

Από τις «Εκατό μικρές ανάσες» σας με τη Νατάσα και τον Θέμη, έχουν περάσει 13 χρόνια με επιτυχίες και μεγάλη αναγνώριση από τον κόσμο. Έχεις αντιληφθεί τι συντελέστηκε σε αυτά τα χρόνια;

Το δέσιμό μας δεν έχει αλλάξει από την πρώτη στιγμή που κατάλαβα πως αυτά τα παιδιά αποτελούν ανθρώπους της ζωής μου. Είναι οι άνθρωποι που θα γυρέψω τη γνώμη τους όταν έχω κάποιο πρόβλημα και αποτελούν σταθερά στη ζωή μου. Ταυτόχρονα, έχουμε την τύχη να αναζητούμε προκλήσεις και να έχουμε τις ίδιες δημιουργικές ανησυχίες. Σχέση ζωής είναι μωρέ αυτό που έχουμε, τι άλλο να πω.

Παίρνετε ανάσα από μια «μόνιμη σχέση» όταν συνεργάζεστε με άλλους καλλιτέχνες;

Βέβαια! Μας γλυτώνει από τον «ιδρυματισμό». Είμαστε τρεις πολύ διαφορετικοί άνθρωποι, άσχετα με το πόσο αγαπιόμαστε. Όταν λοιπόν ο καθένας κάνει καινούργια πράγματα, που δεν τα φέρνει μέσα στην ομάδα, γίνεται πολύ πιο άρτια η μεταξύ μας σχέση. Στην τελική, είμαστε και εμείς πολύ πιο άνετοι για τις μεταξύ μας «απιστίες».

Μας είπες πως ο φόβος σου είναι να μη χάσεις την ευαισθησία σου για να μη χάσεις την πηγή έμπνευσής σου.

Ο φόβος μου είναι να μη χάσω την ευαισθησία μου, για να μη χάσω τον τρόπο με τον οποίο παρατηρώ τα πράγματα γύρω μου. Να μην γίνω παρατηρητής χωρίς αισθήματα και απλά να κοιτώ γύρω μου. Τρομάζω λίγο όταν το σκέφτομαι. Να μην ρουφάω ανθρώπινες κινήσεις, τοπία, βλέμματα και συναισθήματα.

Υπάρχει το «πρέπει να γράψω ένα κομμάτι», ακόμα και όταν δεν έχεις έμπνευση;

Υπάρχει το «πρέπει» πια. Όταν μπαίνουμε σε μια κατάσταση να αναλαμβάνουμε πράγματα από ενθουσιασμό του τύπου «παιδιά να κάνουμε αυτό, να κάνουμε και το άλλο». Όταν πρέπει να παραδώσεις κάτι για το οποίο έχεις δεσμευτεί, πρέπει να το κάνεις. Προσπαθώ λοιπόν να μη γίνω μηχανή και να ανατρέχω στα μέσα μου. Ξέρω πώς μπορώ να αντλήσω έμπνευση αλλά δεν το κάνω ποτέ στη λογική «να έχεις αύριο έτοιμους στίχους». Έχω μέρη που με εμπνέουν, έχω μέρη που θα κάνω περίπατο και φυσικά ταινίες που θα δω για να με εμπνεύσουν.

Εμπνέεσαι πιο εύκολα όταν περνάς μια δύσκολη περίοδο ή όταν είσαι χαρούμενος;

Δεν είμαι ποτέ χαρούμενος, οπότε δεν μπορώ να σας απαντήσω σε αυτό! Γενικά, δεν μπορώ να γράψω ούτε όταν είμαι υπερβολικά χαρούμενος, ούτε όταν είμαι στις μαύρες μου. Θέλει φιλτράρισμα και αποστάσεις το συναίσθημα. Σε οδηγεί και σε εμπνέει σίγουρα, αλλά θέλει καθαρή σκέψη. Μαζεύεις στη δεξαμενή σου τα συναισθήματα και τα ανασύρεις όταν κρίνεις πως έχεις το καθαρό μυαλό να τα διαχειριστείς. Δεν είμαι από τους ανθρώπους που θα κάτσουν να γράψουν όντας συναισθηματικά φορτισμένος.

Πώς σε έχει κάνει να νιώσεις η αποδοχή το κόσμου;

Δεν μας έχει επηρεάσει. Είναι πολύ όμορφο να βλέπεις ότι μαζεύεται μεγάλο κοινό στις εμφανίσεις μας και μέχρι εκεί. Ωστόσο, δεν έχει να κάνει με το πόσοι άνθρωποι το αποδέχονται. Με συγκινεί πάρα πολύ το να δω έναν άνθρωπο να σιγοτραγουδά αυτά που έχουμε φτιάξει, είναι στο μυαλό μου το ίδιο με το να βλέπω μια κατάμεστη σκηνή.  Όταν είχαμε βγάλει την «Ασπιρίνη» με τη Νατάσσα και τον Κώστα Τσίρκα, είδαμε σε ένα μπαράκι μια κοπέλα να το σιγοτραγουδάει. Είναι η καταγραφή της απόλυτης μοναξιάς και το πώς μοιράζεσαι βιώματα και σκέψεις με έναν άνθρωπο που δεν γνώρισες ποτέ. Είναι πολύ όμορφο συναίσθημα.

Από αριστούχος φοιτητής στη θεατρολογία κατέληξες στιχουργός. Εξήγησε μας λίγο το πώς συνέβη αυτό.

Αγαπούσα και φυσικά συνεχίζω να αγαπώ πάρα πολύ το θέατρο. Πέρασα στη δισκογραφία πολύ «ύπουλα» γιατί έτυχε να μπω με τους φίλους μου και δεν το επιδίωξα. Ο Κώστας Τσίρκας μου είπε το 2004 να γράψω στίχους «γιατί το έχεις με το μπλα μπλα» και κάπως έτσι τα πράγματα και η τρέλα μας ζητούσαν να κάνουμε δίσκους, περιοδείες, παραστάσεις κλπ. Μας έφεραν εδώ που είμαστε σήμερα.  Η αγάπη για το θέατρο με ακολουθεί και πάντα προσπαθώ να βάζω στις εμφανίσεις μας θεατρικά στοιχεία. Ήμουν ένας πολύ καλός φοιτητής στη θεατρολογία και μου άρεσε μέχρι τη στιγμή που ένιωσα ότι απλά διεκπεραίωνε αυτό που είχα εγώ στο μυαλό μου ως θέατρο.

Η συνέχεια της ενασχόλησής σου με το θέατρο;

Βαρετός θα καταντήσω παιδιά, «η ζωή μας μια βόλτα»! Αλήθεια, η ζωή τα έφερε με τον δικό της τρόπο. Πέρασα στις μεταφράσεις και τα musicals, το οποίο είναι ένα είδος που με ενδιαφέρει πολύ και έχουμε συζητήσει με τον Θέμη για να υπάρξει ένα πρωτότυπο μουσικό έργο πάνω στο οποίο και έχουμε αρχίσει και δουλεύουμε. Είναι το όνειρό μου και πιστεύω πως από εδώ και πέρα το θέατρο θα είναι ένα πεδίο που θα απασχολεί μεγάλο μέρος του χρόνου μου.

Τα τελευταία χρόνια βλέπουμε να ξεπετάγονται πολλοί νέοι καλλιτέχνες. Είναι προϊόν της κρίσης ή επιθυμία του κοινού να τραβηχτεί από τα μπουζουκομάγαζα;

Νομίζω δεν έγινε ξαφνικά και δεν σημαίνει ότι φύγαμε από τη λογική του μπουζουκομάγαζου. Κάθε εποχή έχει τα δικά της είδη μουσικής και αναδεικνύει ανθρώπους. Είναι κύκλος αυτό που ζούμε και μερίδιο σε αυτό έχουν και τα ΜΜΕ. Τι θα γράψει ο ένας και ο άλλος, τι θα ακουστεί στο ραδιόφωνο και πάει λέγοντας. Με την έκρηξη του internet άρχισαν να φτάνουν στα αυτιά μας νέες προτάσεις και νέες ιδέες, πράγματα που ξεφεύγουν από νόρμες και κουτάκια. Ο χώρος δροσίστηκε μακριά από τις εταιρίες.

Αυτό πάντως επέφερε πλήγμα και στους καλλιτέχνες.

Προφανώς. Επηρεάστηκαν και οι μεγάλοι καλλιτέχνες στις πωλήσεις τους, αλλά ίσως και να έχασαν την ευκαιρία τα νέα παιδιά να αναδειχθούν μέσα από μια δουλειά που κάνουν. Από την άλλη έφερε αέρα «χειροποίητου» και την αύρα του καινούργιου, που ίσως να μην είχε αναδειχθεί μέσα από τις δισκογραφικές.

Κάνεις διαχωρισμό ανάμεσα σε εμπορικό και ποιοτικό;

Ο μεγάλος μου καβγάς με τη Νατάσα! Αρνούμαι να μπω στον διαχωρισμό αυτό. Νομίζω πως ό,τι συγκινεί άνθρωπο με αυθεντικό τρόπο και του βγάζει συναίσθημα, είναι κάτι που πρέπει να σεβαστείς. Ακόμα και αυτός που βρίσκεται κάτω από μια πίστα με ένα μπουκάλι αλκοόλ και ακούει μια τραγουδίστρια με κοντή φούστα να τραγουδάει με τον τρόπο που τραγουδάει, βγάζει κάτι από μέσα του. Από εκεί και πέρα η ιστορία κρίνει τα πάντα, δεν έχουμε τον ρόλο του δικαστή της ψυχαγωγίας. Αν ένας άνθρωπος συγκινείται για τους όποιους λόγους, δεν περιμένει εμάς να κρίνουμε τον τρόπο ψυχαγωγίας του. Έχει βαθύτερα αίτια αυτό ρε παιδιά. Προφανώς και υπάρχουν διαφορετικές αφετηρίες τραγουδιών. Ωστόσο, κάτι εξυπηρετεί το σκηνικό στο μπουζουκομάγαζο. Είναι ατελέσφορο το να λέμε «εγώ είμαι ψαγμένος και ο άλλος ακούει σκυλάδικα», ας ψάξουμε βαθύτερα ρε γαμώτο και θα μας λυθούν οι απορίες.

Έχουμε μουσική παιδεία ως λαός;

Όχι. Αυτό δεν σημαίνει βέβαια πως όποιος ακούει Αλκίνοο Ιωαννίδη έχει κάτι διαφορετικό να προτείνει και να δώσει. Τυχαίο το όνομα του Αλκίνοου, απλώς θέλω να πω ότι δεν σημαίνει πως κάποιος που μεγάλωσε μέσα στο σπίτι του με αυτή τη μουσική και έτυχε να το ακούει, είναι άνθρωπος που ξέρει και τι θέλει να εκφράσει ο καλλιτέχνης. Να έχουμε τα αυτιά μας ανοικτά και να αφουγκραζόμαστε το όμορφο και το ειλικρινές χωρίς να βάζουμε στεγανά.

Θα έγραφες στίχους σε κάποιον από τους τραγουδιστές «της πίστας»;

Είμαι άνθρωπος συναισθηματικός, σίγουρα θα το απέρριπτα αν με πλησίαζε απρόσωπα μια εταιρία και μου έλεγε «γράψε αυτό το τραγούδι». Αν όμως καθόμασταν και είχαμε συναισθηματική αλληλεπίδραση και μου έλεγε μια ιστορία που με συγκινεί, δεν θα το απέκλεια. Θέλω ρε παιδί μου να μου μιλήσει ο άλλος από την καρδούλα του και αν με συγκινήσει το βλέπουμε. Με απωθούν οι απρόσωπες και ψυχρές σχέσεις.

Μπορεί η τέχνη να ταρακουνήσει την κοινωνία και να της δώσει μονοπάτι εξόδου από το τέλμα που βιώνει;

Όχι η τέχνη από μόνη της. Όποιο τραγούδι και να ακούσεις, όποιον όμορφο πίνακα και να δεις και δεν ξέρω και εγώ τι άλλο, δεν θα γίνεις καλύτερος άνθρωπος έτσι απλά. Τα πέντε λεπτά του κομματιού που θα δημιουργήσουμε εμείς ή το δυνατό άρθρο που θα γράψεις εσύ, μπορεί να είναι βήμα για έξοδο από την απάθεια. Λύση σίγουρα δεν είναι. Θέλει ζύμωση, θέλει παιδεία, θέλει να γίνει ο νους «βεντάλια». Να έρχεσαι σε επαφή με ανθρώπους από άλλους πολιτισμούς ή ανθρώπους που έχουν διαφορετική κουλτούρα, ανθρώπους που αλληλεπιδράς ακόμα και αν δεν συμφωνείς σε όλα. Καμιά μορφή τέχνης δεν μπορεί να ευαισθητοποιήσει έναν άνθρωπο κλειδωμένο. Ανοίξου ρε και μίλα με τους δίπλα σου, δεν είναι τρομακτικό. Τρομακτικό είναι να κουβαριαζόμαστε στον μικρόκοσμο μας.

Τι περιμένουμε να δούμε από εσένα από εδώ και πέρα;

Κάποια σχέδια για το θέατρο που δεν είναι ακόμα ανακοινώσιμα. Από εκεί και πέρα, ανασυντασσόμαστε με Θέμη και Νατάσα και κοιτάμε πέρα από τις καλοκαιρινές περιοδείες και τη δουλειά για τον χειμώνα.

Ακούστε εδώ τη συνέντευξη του Γεράσιμου Ευαγγελάτου στο ΤΡΡ Radio