Η νύχτα των Τούρκων στρατηγών
Τουρκία: Μεγάλος ασθενής ή τοπική υπερδύναμη; Ποια είναι η πραγματική θέση της Τουρκίας του Ερντογάν;
To δημοψήφισμα που οργάνωσε ο Ερντογάν για τις 12 Σεπτεμβρίου (ημερομηνία του τελευταίου πραξικοπήματος των στρατηγών) επανέφερε στο προσκύνιο τη συζήτηση για τις ισσοροπίες μεταξύ της πολιτικής και στρατιωτικής ηγεσίας της Τουρκίας αλλά και της γενικότερης θέσης της χώρας στην περιοχή.
Το The Press Project και ο δημοσιογράφος Άρης Χατζηστεφάνου είχαν ταξιδέψει πρόσφατα στην Κωνσταντινούπολη, πριν από δύο εβδομάδες. Το ταξίδι αυτό πραγματοποιήθηκε προκειμένου οι τρεις Έλληνες δημοσιογράφοι που έπεσαν θύματα της δολοφονικής επίθεσης του Ισραηλινού στρατού ως μέλη του «Στόλου της Ελευθερίας» να πάρουν μέρος σε μια κοινή δράση που προγραμμάτισαν όλοι οι δημοσιογράφοι που επέβαιναν στα πλοία.
Σε μια σειρά από podcast που αναρτήθηκαν στο The Press Project είχαμε μιλήσει τότε για την αποτυχία της προσπάθειας που είχε εξαγγείλει ο Ερντογάν πριν από ένα χρόνο για την εξομάλυνση των σχέσεων με τους Κούρδους. Η διακήρυξη της νέας πολιτικής που παραγγέλθηκε από την Ευρώπη αντιμετώπισε πολλά προβλήματα από το στρατιωτικό κράτος. Αντίθετα υπήρξε κλιμάκωση των συγκρούσεων που παίρνουν πλέον χαρακτηριστικά κανονικού πολέμου. Ο στρατός της Τουρκίας δεν διστάζει να πατήσει ακόμα και το ιρακινό έδαφος προκειμένου να κυνηγήσει τους μαχητές του PKK. Η Τουρκία καταφέρνει να προσεγγίσει εκ νέου την αμερικάνικη κυβέρνηση εκμεταλλευόμενη το άγχος της τελευταίας για την ενδυνάμωση των σχέσεων των Κούρδων με το Ιράν.
Ο Ερντογάν αλλάζοντας την ίδια τη δομή του στρατού προετοιμάζει έναν ιδιωτικό στρατό που θα αναλάβει να κλιμακώσει τις στρατιωτικές επιχειρήσεις εναντίων του PKK. Μέχρι τότε οι στρατιωτικές δυνάμεις της Τουρκίας αυξάνονται και ο στρατός προσπαθεί να εξαργυρώσει τη νέα απειλή.
Ας μην ξεχνάμε ότι η κυβέρνηση του Ερντογάν βρίσκεται εδώ και χρόνια σε ευθεία αντιπαράθεση με τα σώματα του στρατού, που παραδοσιακά παίζουν μεγάλο ρόλο στην πολιτική. Αυτή τη στιγμή βρίσκονται σε εξέλιξη όλες οι δίκες κατά των αξιωματικών που κατηγορούνται για συνομωσίες κατά του κράτους. Κάτι τέτοιο πριν από 5 χρόνια δεν θα μπορούσε να συμβεί, καθώς τότε όχι μόνο δεν ήταν δυνατό να κινηθεί η δικαιοσύνη εναντίων ένστολου αλλά ακόμα και να γραφτεί ένα αρνητικό σχόλιο σε κάποια εφημερίδα.
Η σελίδα όμως αλλάζει στην Τουρκία με το δημοψήφισμα που θα διεξαχθεί στις 12 Σεπτεμβρίου. Σε αυτό οι Τούρκοι πολίτες θα κληθούν να εγκρίνουν το νέο σύνταγμα. Η επιλογή της ημερομηνία δεν είναι τυχαία. Στις 12 του Σεπτέμβρη έγινε στην Τουρκία το πραξικόπημα της δεκαετίας του 80, που έφερε στην εξουσία για τελευταία φορά τους στρατηγούς, και από αυτό προέκυψε το πιο σκληρό σύνταγμα που είχε γνωρίσει η Τουρκία τον 20ο αιώνα.
Το νέο σύνταγμα μπορεί να μην είναι απόλυτα ανατρεπτικό αλλά με αυτό κλείνει ένας μεγάλος κύκλος που ξεκίνησε τη δεκαετία του 60, όταν ο στρατός πήρε με πραξικόπημα την εξουσία. Βέβαια τότε οι στρατηγοί λειτουργούσαν στην Τουρκία ως φιλελεύθερη αστική τάξη και το τότε σύνταγμα που επέτρεψε τα συνδικάτα, θέσπισε ελευθερίες και προώθησε τις αλλαγές στο κράτος. Αντίθετα το πραξικόπημα της δεκαετίας του 80 έφερε στην εξουσία συντηρητικούς στρατηγούς και ένα απάνθρωπο σύνταγμα.
Το νέο σύνταγμα, που όπως μας είπε ο Άρης βρίσκεται στην πρώτη θέση της ενημέρωσης, στοχεύει από τη μία στον έλεγχο του στρατού και την υπόταξή του στο πολιτικό σύστημα και από την άλλη στο «άνοιγμα» προς το Ισλάμ. Ο Ερντογάν φαίνεται ότι κατάφερε να πείσει ότι το κεμαλικό κράτος δεν απειλείται από τις ισλαμικές μαντήλες. Όπως μας είπε χαρακτηριστικά ο Άρης, «Το μαγαζί δεν αλλάζει, αλλά πλέον μπορεί να φιλοξενήσει και τις νέες δυνάμεις και το ισλαμικό κεφάλαιο».
Το The Press Project και ο δημοσιογράφος Άρης Χατζηστεφάνου είχαν ταξιδέψει πρόσφατα στην Κωνσταντινούπολη, πριν από δύο εβδομάδες. Το ταξίδι αυτό πραγματοποιήθηκε προκειμένου οι τρεις Έλληνες δημοσιογράφοι που έπεσαν θύματα της δολοφονικής επίθεσης του Ισραηλινού στρατού ως μέλη του «Στόλου της Ελευθερίας» να πάρουν μέρος σε μια κοινή δράση που προγραμμάτισαν όλοι οι δημοσιογράφοι που επέβαιναν στα πλοία.
Σε μια σειρά από podcast που αναρτήθηκαν στο The Press Project είχαμε μιλήσει τότε για την αποτυχία της προσπάθειας που είχε εξαγγείλει ο Ερντογάν πριν από ένα χρόνο για την εξομάλυνση των σχέσεων με τους Κούρδους. Η διακήρυξη της νέας πολιτικής που παραγγέλθηκε από την Ευρώπη αντιμετώπισε πολλά προβλήματα από το στρατιωτικό κράτος. Αντίθετα υπήρξε κλιμάκωση των συγκρούσεων που παίρνουν πλέον χαρακτηριστικά κανονικού πολέμου. Ο στρατός της Τουρκίας δεν διστάζει να πατήσει ακόμα και το ιρακινό έδαφος προκειμένου να κυνηγήσει τους μαχητές του PKK. Η Τουρκία καταφέρνει να προσεγγίσει εκ νέου την αμερικάνικη κυβέρνηση εκμεταλλευόμενη το άγχος της τελευταίας για την ενδυνάμωση των σχέσεων των Κούρδων με το Ιράν.
Ο Ερντογάν αλλάζοντας την ίδια τη δομή του στρατού προετοιμάζει έναν ιδιωτικό στρατό που θα αναλάβει να κλιμακώσει τις στρατιωτικές επιχειρήσεις εναντίων του PKK. Μέχρι τότε οι στρατιωτικές δυνάμεις της Τουρκίας αυξάνονται και ο στρατός προσπαθεί να εξαργυρώσει τη νέα απειλή.
Ας μην ξεχνάμε ότι η κυβέρνηση του Ερντογάν βρίσκεται εδώ και χρόνια σε ευθεία αντιπαράθεση με τα σώματα του στρατού, που παραδοσιακά παίζουν μεγάλο ρόλο στην πολιτική. Αυτή τη στιγμή βρίσκονται σε εξέλιξη όλες οι δίκες κατά των αξιωματικών που κατηγορούνται για συνομωσίες κατά του κράτους. Κάτι τέτοιο πριν από 5 χρόνια δεν θα μπορούσε να συμβεί, καθώς τότε όχι μόνο δεν ήταν δυνατό να κινηθεί η δικαιοσύνη εναντίων ένστολου αλλά ακόμα και να γραφτεί ένα αρνητικό σχόλιο σε κάποια εφημερίδα.
Η σελίδα όμως αλλάζει στην Τουρκία με το δημοψήφισμα που θα διεξαχθεί στις 12 Σεπτεμβρίου. Σε αυτό οι Τούρκοι πολίτες θα κληθούν να εγκρίνουν το νέο σύνταγμα. Η επιλογή της ημερομηνία δεν είναι τυχαία. Στις 12 του Σεπτέμβρη έγινε στην Τουρκία το πραξικόπημα της δεκαετίας του 80, που έφερε στην εξουσία για τελευταία φορά τους στρατηγούς, και από αυτό προέκυψε το πιο σκληρό σύνταγμα που είχε γνωρίσει η Τουρκία τον 20ο αιώνα.
Το νέο σύνταγμα μπορεί να μην είναι απόλυτα ανατρεπτικό αλλά με αυτό κλείνει ένας μεγάλος κύκλος που ξεκίνησε τη δεκαετία του 60, όταν ο στρατός πήρε με πραξικόπημα την εξουσία. Βέβαια τότε οι στρατηγοί λειτουργούσαν στην Τουρκία ως φιλελεύθερη αστική τάξη και το τότε σύνταγμα που επέτρεψε τα συνδικάτα, θέσπισε ελευθερίες και προώθησε τις αλλαγές στο κράτος. Αντίθετα το πραξικόπημα της δεκαετίας του 80 έφερε στην εξουσία συντηρητικούς στρατηγούς και ένα απάνθρωπο σύνταγμα.
Το νέο σύνταγμα, που όπως μας είπε ο Άρης βρίσκεται στην πρώτη θέση της ενημέρωσης, στοχεύει από τη μία στον έλεγχο του στρατού και την υπόταξή του στο πολιτικό σύστημα και από την άλλη στο «άνοιγμα» προς το Ισλάμ. Ο Ερντογάν φαίνεται ότι κατάφερε να πείσει ότι το κεμαλικό κράτος δεν απειλείται από τις ισλαμικές μαντήλες. Όπως μας είπε χαρακτηριστικά ο Άρης, «Το μαγαζί δεν αλλάζει, αλλά πλέον μπορεί να φιλοξενήσει και τις νέες δυνάμεις και το ισλαμικό κεφάλαιο».