του Ορέστη Βέλμαχου
Το ΤΡΡ απευθύνθηκε στην Υπηρεσία Ασύλου σχετικά με τις καταγγελίες των εργαζομένων, ενώ συνομίλησε και με τον Λουκά Θεοτοκάτο από το ΣΕΣΥΑ, έναν από τους εργαζομένους των οποίων οι συμβάσεις δεν ανανεώθηκαν.
Όπως αναφέρει ο Λ. Θεοτοκάτος, οι εργαζόμενοι είχαν ζητήσει ενημέρωση από τον Αύγουστο του 2017 σχετικά με τις εξελίξεις και δεν είχαν πάρει συγκεκριμένη απάντηση.
«Επειδή ξέραμε ότι από τον Νοέμβριο θα αρχίσουν να λήγουν οι συμβάσεις, ανοίξαμε το θέμα από τον Αύγουστο κιόλας, απευθυνόμενοι στον προϊστάμενο του τμήματος διαχείρισης προγραμμάτων. Αυτός μας είχε ενημερώσει πως ίσως να υπάρξει πρόβλημα με το πρόγραμμα του ΑΣΕΠ για τις διαδοχικές συμβάσεις και συγκεκριμένα, το τρίμηνο κενό που επιβάλλεται να υπάρχει ανάμεσα στις συμβάσεις που υπογράφουμε [δηλαδή κάποιος που εργάστηκε, για τρεις μήνες μετά δεν μπορεί να καταθέσει αίτηση εργασίας εκ νέου]. Ωστόσο, μας είχε πει πως ήταν νωρίς ακόμα και να περιμένουμε να δούμε αν θα αλλάξει κάτι μέχρι να βγει η προκήρυξη. Όταν επισημάναμε ότι δεν έχει αλλάξει κάτι ως προς τις ανάγκες της υπηρεσίας, μας είπε πως κάθε φορά είναι ξεχωριστή και θα δούμε αν ο ΑΣΕΠ θα επιτρέψει να αρθεί το κόλλημα με το τρίμηνο κενό ανάμεσα στις συμβάσεις. Εμείς ρωτήσαμε τον ΑΣΕΠ και πήραμε την απάντηση ότι δεν θα αλλάξει κάτι, εκτός κι αν το απαιτήσουν οι αυξημένες ανάγκες στην Υπηρεσία».
Η Υπηρεσία ξεκαθαρίζει πως οι αναφορές σε απολύσεις διαστρεβλώνουν την πραγματικότητα. Σε ερώτηση μας για τον λόγο που δεν πραγματοποιείται επιπλέον πρόσληψη προσωπικού από τη στιγμή που υπάρχουν πολλές εκκρεμείς αιτήσεις ασύλου και αυξημένη ανάγκη προσωπικού, η Υπηρεσία απαντά πως υπάρχει περιορισμός στη δυνατότητά τους να επεκτείνονται.
«Η Υπηρεσία μας είναι από τις λίγες που προσλαμβάνει συνεχώς νέο προσωπικό. Αυτό φυσικά συμβαίνει διότι το δικαιολογούν οι μεγάλες ανάγκες όπως αναφέρετε και εσείς. Σε κάθε περίπτωση όμως αυτό έχει και ένα όριο καθώς υπάρχει περιορισμός στη δυνατότητα της Υπηρεσίας να επεκτείνεται συνεχώς. Ήδη τα τελευταία δύο χρόνια η Υπηρεσία Ασύλου έχει τριπλασιαστεί. Δεν θα ήταν εύκολο να είχε μεγαλώσει ταχύτερα, κρατώντας παράλληλα σταθερή την ποιότητα του έργου της. Για το 2018 προβλέπεται η άμεση πρόσληψη 218 μονίμων υπαλλήλων, καθώς και 130 συμβασιούχων (τρέχουσα προκύρηξη)».
Όπως τονίζει ο Λ. Θεοτοκάτος, το κώλυμα προέκυψε από την Υπηρεσία και το υπουργείο και «δεν ήταν πρόβλημα του ΑΣΕΠ», παρά το ότι σε συναντήσεις που είχαν με το υπουργείο έπαιρναν την απάντηση πως «υπάρχει το πρόβλημα με το τρίμηνο του ΑΣΕΠ». Στη συνέχεια ωστόσο ανακάλυψαν «πως υπάρχει καινούρια κατεύθυνση από την πλευρά του υπουργείου για να μην υπάρχουν διαδοχικές συμβάσεις στο Δημόσιο».
Η Υπηρεσία είχε αναγνωρίσει την αναγκαιότητα της εμπειρίας
Χωρίς να μιλά με βεβαιότητα, εκτίμησε ότι το κώλυμα με τις συμβάσεις προέκυψε λόγω των δεσμεύσεων της κυβέρνησης απέναντι στους δανειστές. «Δεν μπορώ να βάλω το χέρι μου στη φωτιά, ούτε μπορώ να ξέρω τι σκέφτεται ο υπουργός και το υπουργικό συμβούλιο. Αυτό που άλλαξε είναι ότι στις αξιολογήσεις που είχαν να περάσουν το τελευταίο διάστημα, υπήρξαν κάποιες προϋποθέσεις σε σχέση με τους συμβασιούχους και μέσα σε αυτές ήταν να μην υπάρχουν διαδοχικές συμβάσεις. Μάλλον έχει να κάνει με τους αριθμούς που θέλει να δείξει η κυβέρνηση. Μας έλεγαν “δηλαδή να μην δουλέψει κάποιος άνεργος;” Είναι ένας τρόπος να δείχνουν πιο χαμηλά τα ποσοστά χρόνιας ανεργίας».
Σε παλαιότερη συνέντευξή της, η διευθύντρια της Yπηρεσία Ασύλου, Μαρία Σατυροπούλου, είχε δηλώσει ότι οι δυσκολίες για τους χειριστές στην Υπηρεσία είναι πολλές, με τη «μεγαλύτερη [να] προέρχεται από το τεράστιο βάρος της ευθύνης, γιατί στην ουσία από αυτόν κρίνεται, σε πολλές περιπτώσεις, η ζωή ενός ανθρώπου και το μέλλον του – αυτό είναι μεγάλο βάρος». Στην ερώτηση του TPP, γιατί δε δίνεται προτεραιτότητα στην εμπειρία στη νέα προκύρηξη εφόσον οι ίδιοι υπερτονίζουν τη σημασία της, η Υπηρεσία μάς απάντησε ότι «Η υπευθυνότητα δεν έχει να κάνει με την εμπειρία. Σίγουρα χρειάζονται έμπειρα και καταρτισμένα στελέχη στην Υπηρεσία. Γι’ αυτό άλλωστε υπάρχει στην Υπηρεσία Τμήμα Εκπαίδευσης και Διασφάλισης Ποιότητας, το οποίο διαθέτει έμπειρο προσωπικό και εκπαιδεύει όλους τους νεοπροσλαμβανόμενους. Όμως, το βάρος της ευθύνης και ο τρόπος που ο καθένας από εμάς την βιώνει, δεν κερδίζεται με λίγους μήνες εμπειρίας στην Υπηρεσία Ασύλου, αλλά αποτελεί μέρος του επαγγελματισμού του κάθε συναδέλφου, και διαμορφώνεται από το σύνολο των βιωμάτων».
«Παραμύθι» οι ισχυρισμοί της Υπηρεσίας για ίσες ευκαιρίες
Ωστόσο, ο Λ. Θεοτοκάτος τονίζει ότι τα όσα ισχυρίζεται η Υπηρεσία περί βασικής αρχής των ίσων ευκαιριών δεν ευσταθούν. «Αυτό είναι παραμύθι. Η ίδια η Υπηρεσία μας έχει εκπαιδεύσει και ξέρει ότι τον πρώτο μήνα είμαστε σε μια αίθουσα που περνάμε εκπαίδευση για τη νομική υπόσταση της δουλειάς. Μέχρι να το μάθεις καλά είναι κάτι δύσκολο και σύνθετο».
Η Υπηρεσία από την πλευρά της επισημαίνει πως «πλέον υπάρχουν πάρα πολλοί νέοι άνθρωποι που έχουν εμπειρία σε ζητήματα της διαδικασίας ασύλου, έχοντας εργαστεί για παράδειγμα επί σειρά ετών σε ΜΚΟ ή άλλες δημόσιες υπηρεσίες, αν και όχι απαραίτητα στη δική μας Υπηρεσία, με αποτέλεσμα η Υπηρεσία μας πλέον να μπορεί να εξασφαλίσει την απαιτούμενη ποιότητα του έργου της ακόμα και με νέο προσωπικό, στη βάση της ανοικτής διοίκησης χωρίς αποκλεισμούς». Παράλληλα, προσθέτουν ότι «με βάση την βασική αρχή των ίσων ευκαιριών, αλλά κυρίως της κείμενης νομοθεσίας, νομίζουμε πως θα ήταν εξαιρετικά άδικο να αποκλείονται ικανοί άνθρωποι από μια προκήρυξη μόνο και μόνο επειδή δεν έχουν κάποιους μήνες εμπειρίας στη διαδικασία Ασύλου».
Ο Λ. Θεοτοκάτος επισημαίνει ότι οι ισχυρισμοί της Υπηρεσίας περί ευκαιρίας σε άνεργους ανθρώπους αποτελούν πολιτική απάτη καθώς η ευκαιριακή εργασία δεν λύνει τα προβλήματα. «Είναι ένας τρόπος για να μην έχει τελικά κανένας μας δουλειά, γιατί αν είναι κάθε 2-3 χρόνια να παίρνεις κάποιους μήνες μεροκάματα, σημαίνει πως οι άνεργοι στην πραγματικότητα είναι πολλοί περισσότεροι από αυτούς που καταγράφονται. Πώς να ζήσεις με σκόρπιους μισθούς; Είναι πολιτική απάτη το να ισχυρίζονται πως με αυτό τον τρόπο λύνουν κάποιο πρόβλημα γιατί απλώς βάζουν πολύ κόσμο στο λούκι της ανεργίας. Δεν είναι λύση αυτό και βεβαίως δεν λέμε να βρούμε εμείς δουλειά και οι άλλοι να κόψουν το λαιμό τους».
Παράλληλα, κάνει λόγο για υποκρισία από την πλευρά της Υπηρεσίας, καθώς γνωρίζουν πως χρειάζεται χρόνος για να εξοικειωθούν με τις συνθήκες οι νέοι εργαζόμενοι. «Όπως προείπα, ένα μήνα μας εκπαίδευαν και μετά μαθαίναμε δίπλα σε έμπειρους συναδέλφους. Χρειάζεται ένας βαθμός εξοικείωσης, ειδικά από τη στιγμή που έχεις να εξυπηρετήσεις άμεσα πολύ κόσμο. Στην Υπηρεσία γίνονται οι αιτήσεις διεθνούς προστασίας και μετά εξετάζονται τα αιτήματα. Σε αυτά προσθέστε και ένα τεράστιο κομμάτι γραφειοκρατίας με διάφορα έγγραφα που είναι χρήσιμα για τον έναν ή τον άλλο λόγο. Διεκπεραιώνεται η καταγραφή τους, η συνέντευξη και η απόφαση για τα διάφορα έγγραφα που χρειάζονται οι άνθρωποι για να βγάλουν διαβατήριο και χαρτιά που τους χρειάζονται για να πάνε στο νοσοκομείο ή να έχουν έγγραφα σε περίπτωση που τους ζητήσει η αστυνομία και για διάφορους χρηστικούς λόγους. Όλα αυτά δεν είναι επιστήμη, αλλά είναι απαραίτητο να υπάρχει εξοικείωση των εργαζομένων για να γίνονται όλα αυτά γρήγορα και χωρίς λάθη. Στην Υπηρεσία υπήρχε πάντα το άγχος να γίνονται οι διαδικασίες πιο γρήγορα, ακόμα και σε βάρος της ποιότητας. Τώρα ξαφνικά δεν τους νοιάζει να γίνονται πιο γρήγορα οι διαδικασίες;».
Η κόντρα για τις νέες προσλήψεις μέσω σύμβασης
Σχετικά με το ενδεχόμενο επαναπρόσληψης των συμβασιούχων που έληξαν οι συμβάσεις τους, η Υπηρεσία αναφέρει ότι «αίτηση μπορεί να καταθέσει ο καθένας» και το αν θα εγκριθεί «έχει να κάνει με την εφαρμογή της εθνικής και κοινοτικής νομοθεσίας». Ωστόσο, ο Λ. Θεοτοκάτος υπογραμμίζει πως ουσιαστικά δεν γίνεται να προσληφθούν και πάλι όσοι ήδη δούλευαν στην Υπηρεσία. «Μπορούμε να κάνουμε αίτηση, αλλά θα είναι τυπικό το θέμα -και εσείς δηλαδή μπορείτε να κάνετε αίτηση για να προσληφθείτε. Είναι η πρώτη φορά που γίνεται φωτογραφική απόλυση. Γιατί από τη μία σε κόβουν λόγω του διαστήματος των τριών μηνών που λέγαμε πριν και από την άλλη σε κόβει μη βάζοντας ως κύριο προσόν την προϋπηρεσία. Υπάρχει ένας γενικός πίνακας μοριοδότησης που ισχύει για όλους, στον οποίο η προϋπηρεσία μετράει για επτά μόρια τον μήνα, ενώ ένας μήνας ανεργίας μετράει για εκατό μόρια. Άρα στην ουσία μένουμε έξω γιατί, όπως είναι λογικό, άνθρωποι που είναι πολλούς μήνες άνεργοι θα έχουν περισσότερα μόρια και βρίσκονται πολύ ψηλότερα από εμάς στον πίνακα».
Όπως εκτιμά ο Λ. Θεοτοκάτος, η κυβέρνηση προσανατολίζεται σε μια κατεύθυνση που θα προκαλέσει ακόμα μεγαλύτερες δυσκολίες σε όσους υποβάλουν αίτηση ασύλου και θα αποδυναμώσει ουσιαστικά την προστασία τους.
«Αυτό που λέγεται ότι πλέον δεν χρειάζονται έμπειρους εργαζόμενους ενώ πριν λίγους μήνες ήθελαν ανθρώπους με προϋπηρεσία, κρύβει ακόμα μια πολιτική πτυχή πέρα από τους στόχους της τρίτης αξιολόγησης. Διάφορα δημοσιεύματα αναφέρουν πως θα αλλάξουν οι διαδικασίες της χορήγησης ασύλου, προκειμένου να γίνουν πιο γρήγορες και πιο απλές. Η δική μας εκτίμηση είναι πως οι διαδικασίες θα γίνουν πιο περιοριστικές απέναντι στον κόσμο. Για παράδειγμα, αφαίρεσαν τις δευτεροβάθμιες επιτροπές εξέτασης αιτημάτων ασύλου για να βάλουν δικαστικούς που θα βγάζουν αποφάσεις που τους συμφέρουν ώστε να απελαύνουν κόσμο στην Τουρκία. Έτσι και τώρα με την αντικατάσταση των έμπειρων μελών, θα κινηθούν διαδικασίες που θα είναι μεν πιο γρήγορες αλλά και ακόμα πιο παράτυπες σε σχέση με το Διεθνές Δίκαιο και σίγουρα θα αποδυναμώσει την προστασία των αιτούντων άσυλο. Ένας προϊστάμενος μάλιστα ανέφερε πως “θα έρθει και κανένα ψάρι που θα μπορούμε να τον κάνουμε πιο εύκολα καλά”. Δεν άκουσα προσωπικά αυτή τη φράση αλλά ειπώθηκε μπροστά σε συναδέλφισες που με ενημέρωσαν».