Η συνολική συμφωνία που θα συζητηθεί στο Eurogroup της Πέμπτης αφορά την ολοκλήρωση της τέταρτης αξιολόγησης, την εκταμίευση της τελευταίας δόσης, τη μεταμνημονιακή εποπτεία και τα μέτρα για τη ρύθμιση του χρέους.
Μνημονιακές δεσμεύσεις στην «μεταμνημονιακή» εποχή
Το προσχέδιο του κειμένου του Eurogroup που δημοσίευσε την Τετάρτη η «Καθημερινή» επιβεβαιώνει ότι τα προαπαιτούμενα της τέταρτης αξιολόγησης έχουν ολοκληρωθεί και ανοίγει τον δρόμο για την ολοκλήρωση του τρίτου μνημονίου τον Αύγουστο. Ωστόσο, η υποτιθέμενη έξοδος από τα μνημόνια θα συνοδεύεται με αυστηρό πλαίσιο εποπτείας και συνέχιση των μνημονιακών δεσμεύσεων της χώρας για πολλά χρόνια.
Είναι δεδομένοι οι στόχοι για πρωτογενές πλεόνασμα τουλάχιστον 3,5% του ΑΕΠ τα επόμενα χρόνια, καθώς και η μείωση των συντάξεων και του αφορολόγητου που έχουν προνομοθετηθεί για το 2019 και το 2020. Στο κείμενο επισημαίνεται ότι «οι ελληνικές αρχές έχουν δεσμευτεί πλήρως στην εφαρμογή συμπαγών οικονομικών και δημοσιονομικών πολιτικών μακροπρόθεσμα». Σχετικά με την ενισχυμένη εποπτεία, οι δανειστές υπογραμμίζουν ότι «μπορεί να παράσχει ένα υγιές και εύρωστο πλαίσιο για τη διασφάλιση της ολοκλήρωσης, της συνέχισης και της υλοποίησης των μεταρρυθμίσεων σε όλους τους τομείς πολιτικής στους οποίους αναφέρεται το πρόγραμμα».
Μαστίγιο και καρότο για την ρύθμιση του χρέους
Η ενισχυμένη εποπτεία θα ασκείται όπως συμβαίνει μέχρι τώρα από την Κομισιόν, την ΕΚΤ, τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας (ESM) και το ΔΝΤ, δηλαδή την τρόικα. Ανά τρίμηνο θα υπάρχουν αξιολογήσεις για την εφαρμογή των μέτρων λιτότητας που επιβάλουν οι δανειστές και ανάλογα με την έκθεση της τρόικας θα προχωρούν τα όποια μέτρα για τη ρύθμιση του ελληνικού χρέους.
«Αντί για δόση θα συντάσσουν μια έκθεση, που θα παρακολουθείται σίγουρα πολύ προσεκτικά από τις αγορές και θα κρίνει το οικονομικό μέλλον της χώρας. Αν η έκθεση της ενισχυμένης εποπτείας είναι αρνητική, οι αγορές αναμένεται να αντιδρούν δυσκολεύοντας την πρόσβαση της χώρας σε χρηματοδότηση. Αν η έκθεση είναι θετική, εκτός από την εμπιστοσύνη των αγορών η χώρα θα κερδίζει και περαιτέρω ελάφρυνση του χρέους.
Η θετική έκθεση της ενισχυμένης εποπτείας θα αποτελεί τη βάση για το Eurogroup και το εκτελεστικό συμβούλιο του EFSF, ώστε να προχωράει στην εφαρμογή των μέτρων για το χρέος που βασίζονται σε συγκεκριμένες μεταρρυθμίσεις», αναφέρει χαρακτηριστικά το κείμενο.
Τα μέτρα για το χρέος που θα συνδεθούν με συγκεκριμένες εκταμιεύσεις είναι η επιστροφή των κερδών των κεντρικών τραπεζών (SMP-ANFA) και η κατάργηση της προβλεπόμενης αύξησης επιτοκίου του δανείου του EFSF. Σύμφωνα με το έγγραφο «οι εκταμιεύσεις θα μπορούσαν να πραγματοποιηθούν με ισόποσες ετήσιες δόσεις (περίπου 1,2 δισ.) τον Ιούνιο κάθε έτους ή θα μπορούσαν να κατανεμηθούν σε δύο εξαμηνιαίες υποδόσεις, τον Ιούνιο και το Δεκέμβριο».
Σχετικά με την επιμήκυνση των δανείων υπάρχει ακόμα διαφωνία στους κύκλους των δανειστών. Το ΔΝΤ ζητά επιμήκυνση 15 ετών, ενώ η Γερμανία και οι δορυφόροι της επιθυμούν επιμήκυνση τριών έως πέντε ετών.
Ασφυκτικό δημοσιονομικό και φορολογικό πλαίσιο
«Η Ελλάδα θα σεβαστεί πλήρως τη δέσμευσή της να εξασφαλίσει ότι ο ετήσιος προϋπολογισμός της θα επιτύχει μεσοπρόθεσμα ένα πρωτογενές πλεόνασμα 3,5% του ΑΕΠ» αναφέρει το κείμενο για τα υπέρογκα πρωτογενή πλεονάσματα, ενώ περιγράφει τις δεσμεύσεις επί φορολογίας και δημόσια οικονομικά. Συγκεκριμένα:
Φορολογική πολιτική: «Η Ελλάδα πρέπει να αναπροσαρμόσει τις τιμές του φόρου ακίνητης περιουσίας για τον ΕΝΦΙΑ και άλλους φόρους πλήρως, σύμφωνα με τις τιμές της αγοράς έως τα μέσα του 2020».
Φορολογική διοίκηση: «Η Ελλάδα θα φθάσει στις συμφωνηθείσες μόνιμες θέσεις στελέχωσης της Ανεξάρτητης Αρχής Δημόσιων Εσόδων. 12.000 εργαζόμενοι έως τα τέλη του 2018 και 13.322 στα μέσα του 2021».
Δημόσια οικονομικά: «Η Ελλάδα θα αποφύγει τη συσσώρευση νέων ληξιπρόθεσμων οφειλών και μέχρι τα μέσα του 2019 θα ολοκληρώσει την εφαρμογή των μεταρρυθμίσεων που προσδιορίστηκαν από το Ελεγκτικό Συνέδριο».
Πρέπει να περνούν από έγκριση οι όποιες παροχές
Παρά τα όσα έχει δηλώσει ο υπουργός Οικονομικών, Ευκλείδης Τσακαλώτος για παροχές στους πολίτες από τα χρήματα που θα περισσεύουν από τα δυσθεώρητα πρωτογενή πλεονάσματα, οι δανειστές ξεκαθαρίζουν ότι οι όποιες παροχές και φοροελαφρύνσεις πρέπει πρώτα να συμφωνηθούν μαζί τους, ενώ εκτιμούν ότι τα πρωτογενή πλεονάσματα θα κινηθούν αρκετά πιο κάτω από τους υπολογισμούς της κυβέρνησης.
Η κυβέρνηση υποστηρίζει ότι θα αξιοποιήσει τον «δημοσιονομικό χώρο» που θα της προσφέρουν τα πρωτογενή πλεονάσματα από το 2019 έως το 2022. Ωστόσο, οι δανειστές υπογραμμίζουν ότι θα πρέπει να δώσουν την έγκριση τους για τις όποιες παροχές και μεταθέτουν τη συζήτηση για το συγκεκριμένο θέμα στον προϋπολογισμό του 2019.
«Τα μέτρα αυτά αναμένεται να περιλάβουν μειώσεις φόρων για την τόνωση της ανάπτυξης και στοχευμένα κοινωνικά μέτρα, αλλά οι λεπτομέρειες το πακέτου δεν έχουν συγκεκριμενοποιηθεί. Η πρόβλεψη των ευρωπαϊκών θεσμών ενσωματώνει μόνο μέτρα που ανακοινώθηκαν αξιόπιστα και εξειδικεύτηκαν σε επαρκή λεπτομέρεια. Αυτά τα επιπλέον μέτρα επομένως εξαιρούνται από την πρόβλεψη σε αυτό το στάδιο και θα χρειαστεί να συμφωνηθούν ως μέρος του προϋπολογισμού του 2019 στο τέλος του χρόνου».
Ο Τσίπρας περιμένει τους «καρπούς» και ο Μοσκοβισί την εκπλήρωση υποχρεώσεων
Ο Αλέξης Τσίπρας δήλωσε την Τετάρτη ότι η ελληνική κυβέρνηση περιμένει συγκεκριμένες αποφάσεις από τους δανειστές για τη ρύθμιση του ελληνικού χρέους στο Eurogroup και ισχυρίστηκε ότι βρισκόμαστε πολύ κοντά στο να δρέψουμε τους καρπούς μιας πολυετούς και δύσκολης προσπάθειας θυσιών του ελληνικού λαού.
«Περιμένουμε αύριο και μια απόφαση για τη ρύθμιση του ελληνικού χρέους που θα σηματοδοτήσει το τέλος της οκταετούς περιπέτειας για την Ελλάδα και το τέλος της λιτότητας. Βρισκόμαστε πολύ κοντά στη στιγμή που θα δρέψουμε καρπούς μιας πολυετούς δύσκολης προσπάθειας θυσιών από την πλευρά του ελληνικού λαού», ανέφερε χαρακτηριστικά ο πρωθυπουργός.
Κατά τη διάρκεια συνέντευξης Τύπου που παραχώρησε την Τετάρτη στις Βρυξέλλες, ο Π. Μοσκοβισί επανέλαβε ότι στο Eurogroup πρέπει να υπάρξει μια συνολική συμφωνία, καθώς «ήρθε η ώρα να σταθεί η Ελλάδα στα πόδια της».
Ανακοίνωσε ότι και τα 88 προαπαιτούμενα της τέταρτης και τελευταίας αξιολόγησης του τρίτου μνημονίου έχουν ικανοποιηθεί από την Ελλάδα και κάλεσε τα κράτη – μέλη της Ευρωζώνης να εκπληρώσουν τις δεσμεύσεις τους απέναντι στην Αθήνα, μέσω της ρύθμισης του χρέους.
Υπογράμμισε πως χρειάζεται ένας «ισορροπημένος συμβιβασμός» που θα διασφαλίζει την ανάπτυξη της χώρας και τη βιωσιμότητα του ελληνικού χρέους και έκανε λόγο για απόφαση που περιμένει η Ελλάδα μετά από χρόνια θυσιών. «Μετά από οκτώ χρόνια χρηματοοικονομικής βοήθειας και επώδυνων θυσιών του ελληνικού λαού, το Eurogroup αύριο πρέπει να πάρει τις απαραίτητες αποφάσεις για να ολοκληρωθεί θετικά το ελληνικό πρόγραμμα».
Την Τρίτη ο Μοσκοβισί προσπάθησε να δώσει «άρωμα success story» στην ελληνική υπόθεση. Συγκεκριμένα, ανέφερε πως θα ήταν αναξιοπρεπές για την Ελλάδα να επιβληθεί ένα «μεταμφιεσμένο» τέταρτο μνημόνιο και έδειξε σίγουρος σχετικά με τη λήξη του τρίτου μνημονίου. «Δεν είναι πιθανό να μην φθάσουμε σ' αυτή την λήξη. Το να το αγνοήσουμε θα ήταν άδικο και εντελώς αναξιοπρεπές. Πρόκειται για μια σελίδα που πρέπει να γυρίσει για τη χώρα και για όλη την ευρωζώνη».
Επιφυλακτική στάση από το Βερολίνο
Η αναπληρώτρια εκπρόσωπος του υπουργού Οικονομικών της Γερμανίας, Όλαφ Σολτς δήλωσε ότι η ολοκλήρωση του τρίτου μνημονίου είναι πολύ κοντά, αλλά δεν αναφέρθηκε στο ζήτημα της ρύθμισης του χρέους. Συγκεκριμένα, η Ζανέτ Σβάμπεργκερ ανέφερε πως θα υπάρξει καλό τέλος για την ολοκλήρωση του τρίτου μνημονίου, αλλά δεν μπορεί να προκαταβάλει αποφάσεις σχετικά με την ρύθμιση του χρέους.
«Ο υπουργός Οικονομικών συμμερίζεται την ελπίδα και την αξιολόγηση της καγκελαρίου, ότι το πρόγραμμα προσαρμογής για την Ελλάδα θα οδηγηθεί τώρα σε καλό τέλος. Και σε αυτό το σημείο μπορώ να επισημάνω ότι έως τώρα ήταν και μία επιτυχία, κοιτάζοντας τις επιτυχίες της ελληνικής οικονομίας. Λαμβάνοντας υπόψη ότι τώρα υπάρχουν και πλεονάσματα. Λαμβάνοντας υπόψη και τους αριθμούς σχετικά με την ανάπτυξη.
Αύριο συναντάται το Eurogroup για να διαβουλευτεί για το τέλος του προγράμματος του ΕΜΣ για την Ελλάδα. Αυτό εκπνέει στις 20 Αυγούστου. Από τη μία πλευρά πρέπει τώρα να δούμε πώς εκτιμάται η τελευταία αξιολόγηση, δηλαδή τα τελευταία milestones αυτού του προγράμματος και εάν αυτά έχουν εκπληρωθεί από την ελληνική πλευρά. Το τι θα συμβεί μετά το τέλος του προγράμματος προσαρμογής, η λέξη κλειδί “ελάφρυνση χρέους” περιλαμβάνεται στα θέματα τα οποία θα συζητηθούν αύριο και δεν μπορώ να προκαταλάβω τις αποφάσεις».
Παράλληλα, δήλωσε πως η Γερμανία έχει πάρει θέση σε παλαιότερα Eurogroup για το ελληνικό χρέος και έχει εξετάσει τον τρόπο με τον οποίο μπορεί να υπάρξει διευθέτηση του χρέους. «Αυτά τα θέματα έχουν συζητηθεί επανειλημμένα και στον κύκλο των υπουργών Οικονομικών του ευρώ και υπάρχουν από το 2016 και 2017 αποφάσεις, στις οποίες περιγράφονται κατά κάποιον τρόπο εργαλειοθήκες, τι δηλαδή θα μπορούσε να είναι διαθέσιμο, ποια μεσοπρόθεσμα μέτρα, μετά το τέλος ενός προγράμματος προσαρμογής, σε συντονισμό κοινών αποφάσεων και σε συνεννόηση με ευρωπαϊκούς και άλλους θεσμούς».
Υπενθυμίζεται ότι σύμφωνα με ρεπορτάζ που δημοσίευσε η γερμανική εφημερίδα Süddeutsche Zeitung προ ημερών, ο υπουργός Οικονομικών της Γερμανίας αναφέρθηκε σε πιθανή χρματοδοτική βοήθεια προς την Ελλάδα, λέγοντας πως θα υπάρξει «ακόμα κάτι μικρό» ως βοήθεια προς την Αθήνα.