Το εξώδικο αποκάλυψε η εφημερίδα «Αυγή» σε κυριακάτικο ρεπορτάζ της, που αναφέρει ότι «το εξώδικο αίτημα πληρωμής κατατέθηκε στις 10 Αυγούστου στο Νομικό Συμβούλιο του Κράτους και έφτασε προ ολίγων ημερών στα τρία συναρμόδια υπουργεία για «την πληρωμή των απαιτήσεων της εταιρείας» κατά του Ελληνικού Δημοσίου. Δηλαδή στο υπουργείο Οικονομικών, Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Οικονομίας και Ανάπτυξης.

Η «Ελληνικός Χρυσός» ζητάει από το Δημόσιο «την άμεση συμμόρφωση του στην εκπλήρωση των συμβατικών του υποχρεώσεων και συγχρόνως την ανόρθωση της ζημιάς μας εξαιτίας της αντισυμβατικής και παράνομης συμπεριφοράς του αντισυμβαλλόμενου Ελληνικού Δημοσίου μέσω της άμεσης εκπλήρωσης των χρηματικών αξιώσεών μας».Προσθέτει ότι η κίνηση αυτή είναι «μια ύστατη προσπάθεια εξώδικης επίλυσης του ζητήματος και προκειμένου να αποφευχθεί προσφυγή μας σε διαιτησία»

Εκτός της αποζημίωσης για διαφυγόντα κέρδη ύψους 783.211.000 ευρώ, η εταιρεία ζητάει επίσης ημερήσια αποζημίωση 680.000 ευρώ, από την ημέρα που το εξώδικο θα επιδοθεί στα συναρμόδια υπουργεία, «αν δεν εκδοθούν οι απαιτούμενες άδειες και εγκρίσεις εδώ και τώρα».

Σύμφωνα με το εξώδικο, όπως αποκαλύπτει η «Αυγή» η εταιρεία υποστηρίζει ότι έχει υποστεί ζημία λόγω:

  • Της μείωσης της υπάρχουσας περιουσίας της (θετική ζημία) που αφορά την καθυστέρηση της περιόδου προπαρασκευής μέχρι τις 30.06.18 και η οποία ανέρχεται κατ’ ελάχιστο στο χρηματικό ποσό των 74.620.496,49 ευρώ για τις δαπάνες στις οποίες υποβλήθηκε η εταιρεία εξαιτίας των ζημιογόνων γεγονότων καθυστέρησης. 
  • Διαφυγόντων κερδών (αποθετική ζημία) που αφορά την καθυστέρηση έναρξης της περιόδου εκμετάλλευσης από τον Μάιο του 2015 μέχρι τον Ιούνιο του 2018 και η οποία ανέρχεται κατ’ ελάχιστο στο χρηματικό ποσό των 664.579.000 ευρώ λόγω μη πραγματοποίησης καθαρών κερδών (έσοδα μείον έξοδα), που όπως υποστηρίζει, «θα είχε αποκομίσει από την εκμετάλλευση του Μεταλλείου Σκουριών αν το Ελληνικό Δημόσιο δεν είχε επιδείξει αντισυμβατική, παράνομη και υπαίτια συμπεριφορά».
  • «Εξαιτίας της αδικοπρακτικής συμπεριφοράς του Ελληνικού Δημοσίου έχει τρωθεί σοβαρά η φήμη και η αξιοπιστία της εταιρείας μας, ιδίως λαμβάνοντας υπόψη το είδος και τις συνθήκες τέλεσης της προσβολής, τον βαθμό πταίσματος και εν γένει τις ιδιαίτερες συνθήκες ως προς το μέγεθος της επένδυσης και την ευρύτατη δημοσιότητα που έχουν λάβει οι παράνομες πράξεις ή και παραλείψεις του Ελληνικού Δημοσίου.». Για το λόγο αυτό ζητάει αποζημίωση 8 εκατ., τα οποία υποστηρίζει ότι θα τα διαθέσει σε «κοινωφελείς σκοπούς».

Με ανακοίνωσή της την Τρίτη, η Eldorado Gold, μητρική της «Ελληνικός Χρυσός», επιβεβαιώνει την αίτηση αποζημίωσης, «περίπου 750 εκατ. ευρώ», παραθέτοντας συνοπτικά τους λόγους που προαναφέρθηκαν. 

H απάντηση του ΥΠΕΝ

«Πάγια θέση του Ελληνικού Δημοσίου είναι ότι η ανάπτυξη των Μεταλλείων Κασσάνδρας είναι, σύμφωνα με τους όρους της Σύμβασης, μια ενιαία επένδυση. Ως εκ τούτου, βασική προϋπόθεση για την έναρξη και λειτουργία των επιμέρους τμημάτων αυτής, είναι η προσκόμιση, εκ μέρους της Εταιρείας, των απαραίτητων εγγυήσεων για την υλοποίηση της υποχρέωσης παραγωγής καθαρών μετάλλων» τόνιζε το υπουργείο Περιβάλλοντος, που προσθέτει ότι «στο πλαίσιο της θέσης αυτής, τονίζει στην ανακοίνωσή του το ΥΠΕΝ, εξετάζεται από τη Διοίκηση και το κατατεθέν αίτημα της εταιρείας».

Ανοιχτά τα θέματα του flash smelting, της ρύπανσης και του Κοκκινόλακκα

Υπενθυμίζεται ότι δεν είναι η πρώτη φορά που η Eldorado/Ελληνικός Χρυσός προσπαθεί να εκβιάσει για να λάβει τις άδειες που επιθυμεί. Ανάλογες κινήσεις έγιναν τον Αύγουστο του 2015, τον Ιανουάριο του 2016 και τον Σεπτέμβριο του 2017, όταν η εταιρεία, μπορεί να μην ζήτησε επίσημα χρηματική αποζημίωση, αλλά απείλησε να αποχωρήσει από την Ελλάδα.

Το βασικό πεδίο διαμάχης της εταιρείας με το Δημόσιο είναι η μέθοδος μεταλλουργίας ακαριαίας τήξης (flash smelting). Από το 2006, η Eldorado θεωρεί την ακαριαία τήξη εφαρμοστέα μέθοδο και επιβεβαιώνει αυτήν της τη δέσμευση τακτικά. Το flash smelting περιλαμβάνεται και στις συμβάσεις του 2010-2011, ως «απαραίτητη προϋπόθεση για την αξιοποίηση των παραγόμενων πυριτών Ολυμπιάδας και χαλκού-χρυσού Σκουριών στην τροφοδοσία του νέου εργοστασίου μεταλλουργίας».

Το καλοκαίρι του 2016, η αρμόδια τεχνική υπηρεσία του υπουργείου Περιβάλλοντος απέρριψε ξανά τη μεταλλουργική μέθοδο της Eldorado Gold ως μη εφαρμόσιμη, λόγω της εξαιρετικά υψηλής περιεκτικότητας του μίγματος τροφοδοσίας τής μεταλλουργικής μονάδας στο εξαιρετικά τοξικό στοιχείο αρσενικό. Το Υπουργείο αναφέρει ότι εάν προχωρήσει η εξόρυξη χρυσού στην περιοχή, θα εκπέμπονται ετησίως στην ατμόσφαιρα 20.000 τόνοι αρσενικού. Η Eldorado κλήθηκε να τροποποιήσει το σχέδιο της, κάτι που δεν έκανε και τον Νοέμβριο του 2016 το υπουργείο Περιβάλλοντος επικύρωσε ουσιαστικά την προηγούμενη απόφαση του.

Ακολούθησε η προσφυγή του υπουργείου Περιβάλλοντος σε διαιτησία, η οποία ουσιαστικά δεν είχε κάποιο αποτέλεσμα, ούτε υπέρ ούτε κατά. Η εταιρεία έχει προσφύγει στο Συμβούλιο της Επικρατείας, που αναμένεται να εκδικάσει την υπόθεση τον Δεκέμβριο του 2018.

Παράλληλα τα ερωτήματα σχετικά με την τήρηση της περιβαλλοντικής νομοθεσίας από την εταιρεία παραμένουν. Οι επιθεωρητές περιβάλλοντος είχαν επιβάλλει πρόστιμο 1,7 εκατ. ευρώ στην «Ελληνικός Χρυσός» για παραβιάσεις της περιβαλλοντικής νομοθεσίας, τον Ιανουάριο του 2016.

Τα πρόστιμα τελικά ακυρώθηκαν, από το 2ο Διοικητικό Πρωτοδικείο Αθήνας, όχι λόγω αμφισβήτησης των πορισμάτων, αλλά γιατί κρίθηκε ότι από την έναρξη των ελέγχων μέχρι την έκδοση της απόφασης επιβολής προστίμου μεσολάβησε το «υπερβολικό διάστημα», των 33 μηνών.

Εκκρεμούν επίσης τα νέα πορίσματα, για υποθέσεις όπως η ανατροπή ενός φορτηγού της εταιρείας τον Μάρτιο του 2018, αλλά και ζητήματα όπως το ΧΥΤΑ Κοκκινόλακκα, που λειτουργεί με προσωρινές άδειες, διότι δεν έχει διασφαλιστεί η στεγάνωση του χώρου, που θα περιέχει και επικίνδυνα, τοξικά απόβλητα. Η κατασκευή του ΧΥΤΕΑ Κοκκινόλακκα έχει προκαλέσει σειρά έντονων αντιδράσεων από φορείς που ασχολούνται με την υπόθεση της εξόρυξης χρυσού στην Χαλκιδική. Το Παρατηρητήριο Μεταλλευτικών Δραστηριοτήτων έχει προχωρήσει, από το 2017, σε καταγγελία προς το Υπουργείο Περιβάλλοντος, με αναλυτικά στοιχεία, υποστηρίζοντας ότι «όχι μόνο δεν νομιμοποιείται να λάβει την Άδεια Λειτουργίας  που ζητάει η εταιρεία, αλλά αντίθετα πληρούνται όλες οι προϋποθέσεις που θέτει η απόφαση Έγκρισης Τεχνικής Μελέτης του Κοκκινόλακκα για την ανάκληση αυτής». Στην καταγγελία, που έμεινε αναπάντητη από το ΥΠΕΝ, το Παρατηρητήριο κατηγορεί την «Ελληνικός Χρυσός» για ελλιπή ή ανακριβή στοιχεία και σχεδιαγράμματα και επικίνδυνες επιλογές.

Οι σημαντικές αυτές ανησυχίες, αλλά και το ότι δεν έχει δοθεί συνολική αδειοδότηση από το αρμόδιο υπουργείο, δεν εμποδίζουν την «Ελληνικός Χρυσός» να συνεχίζει τις εργασίες της, με προσωρινές άδειες για ένα μεγάλο μέρος των δραστηριοτήτων της.