Σύμφωνα με ανακοίνωση – καταγγελία της διεθνούς ανθρωπιστικής οργάνωσης, στις 17 Οκτωβρίου 2017, ύστερα από έντονη μάχη τεσσάρων μηνών, οι Συριακές Δημοκρατικές Δυνάμεις (SDF) – οι σύμμαχοι του  Συνασπισμού υπό την ηγεσία των Κούρδων στη χώρα – ανακοίνωσαν τη νίκη επί του IS, το οποίο είχε χρησιμοποιήσει τους πολίτες ως ανθρώπινες ασπίδες και διέπραξε άλλα εγκλήματα πολέμου στην πολιορκημένη Ράκκα. Η νίκη στη μάχη αυτή ήρθε με ένα τρομερό αντίτιμο- σχεδόν το 80% της πόλης καταστράφηκε και πολλές εκατοντάδες πολίτες βρέθηκαν νεκροί, η πλειοψηφία των οποίων σκοτώθηκε από τον βομβαρδισμό του Συνασπισμού.

Σε επιστολή προς την Διεθνή Αμνηστία στις 10 Σεπτεμβρίου 2018, το αμερικανικό Υπουργείο Άμυνας – του οποίου οι δυνάμεις πραγματοποίησαν τις περισσότερες αεροπορικές επιθέσεις και όλες τις αεροπορικές επιδρομές στη Ράκκα- κατέστησε σαφές ότι δεν αποδέχεται καμία ευθύνη για τις απώλειες πολιτών που προκάλεσε. Ο Συνασπισμός δεν σχεδιάζει να αποζημιώσει τους/τις επιζώντες/ήσασες και τους συγγενείς αυτών που σκοτώθηκαν στη Ράκκα, και αρνείται να παράσχει περαιτέρω πληροφορίες σχετικά με τις συνθήκες πίσω από τις επιδρομές που σκότωσαν και σακάτεψαν πολίτες.

«Με ανησυχητικό τρόπο, το Πεντάγωνο δεν φαίνεται να είναι καν πρόθυμο να απολογηθεί για τους εκατοντάδες πολίτες που σκοτώθηκαν στον «πόλεμο εξόντωσης» στη Ράκκα. Πρόκειται για μια προσβολή για τις οικογένειες που – αφού υπέφεραν τη βαρβαρότητα της κυριαρχίας του IS – έχασαν τα αγαπημένα τους πρόσωπα στα κατακλυσμικά πυρά του Συνασπισμού», δήλωσε ο Kumi Naidoo, νέος Γενικός Γραμματέας της Διεθνούς Αμνηστίας, ο οποίος μόλις επέστρεψε από επίσκεψη στο πεδίο στην Ράκκα.

«Ένα χρόνο μετά τη λήξη της μάχης, τα εμπόδια στην απόδοση δικαιοσύνης εξακολουθούν να είναι ανυπέρβλητα υψηλά για τα θύματα και τις οικογένειές τους. Είναι απολύτως αξιόμεμπτο το γεγονός ότι ο Συνασπισμός αρνείται να αναγνωρίσει το ρόλο του στην πλειοψηφία των απωλειών πολιτών που προκάλεσε, και είναι απεχθές ότι ακόμα και εκεί που έχει αναλάβει την ευθύνη, δεν δέχεται καμία υποχρέωση έναντι των θυμάτων του».

Προβληματική καταγραφή απωλειών πολιτών

Η αποτυχία του Συνασπισμού να ανταποκριθεί στις δεσμεύσεις του να διεξάγει έρευνες εδάφους σχετικά με τον αντίκτυπο των επιδρομών του, είναι ένας από τους λόγους για τους οποίους οι αριθμοί που έχει για τις απώλειες πολιτών είναι τόσο απίστευτα μικροί.

Πριν από την έκθεση του Διεθνούς Αμνηστίας, τον Ιούνιο του 2018, «Ο πόλεμος της εξόντωσης: το καταστρεπτικό χτύπημα των πολιτών στη Ράκκα – Συρία», ο συνασπισμός είχε παραδεχθεί ότι προκάλεσε μόνο 23 θανάτους αμάχων σε ολόκληρη την εκστρατεία του στη Ράκκα. Παραδόξως, έναν χρόνο μετά την επίθεση, το υπουργείο Άμυνας του Ηνωμένου Βασιλείου εξακολουθεί να υποστηρίζει ότι οι εκατοντάδες αεροπορικές επιδρομές του στη Ράκκα, οδήγησαν σε μηδενικό αριθμό θυμάτων πολιτών –κάτι που είναι στατιστικά απίθανο.

Μετά από μια σειρά ηχηρών αρνήσεων από στρατιωτικούς αξιωματούχους και πολιτικούς, στα τέλη Ιουλίου ο Συνασπισμός ομολόγησε ησύχως ότι είχε προκαλέσει άλλους 77 θανάτους πολιτών – σχεδόν όλοι όσοι τεκμηριώνονται στην έκθεση της Διεθνούς Αμνηστίας.

Παρά την αποδοχή της ευθύνης στις περιπτώσεις αυτές –καταγράφοντας αύξηση άνω του 300% σε σχέση με προηγούμενες εκθέσεις- ο Συνασπισμός εξακολουθεί να αρνείται να αναφέρει λεπτομερώς τις συνθήκες υπό τις οποίες σκοτώθηκαν οι πολίτες αυτοί.

«Σίγουρα, με εκατοντάδες πολίτες νεκρούς, εγείρεται το ερώτημα του τι πήγε στραβά. Ήταν δυσλειτουργία όπλων, φτωχή νοημοσύνη, ανθρώπινο λάθος ή ουσιαστική αμέλεια; Μήπως ο Συνασπισμός δεν κατάφερε να επαληθεύσει επαρκώς τους στόχους, ή επέλεξε με λανθασμένο τρόπο πυρομαχικά; Πρόκειται για ζωτικής σημασίας λεπτομέρειες, τόσο για να διαπιστωθούν τόσο τα γεγονότα και να εκτιμηθεί η νομιμότητα, όσο και για να πάρουμε τα αναγκαία διδάγματα ώστε να αποφευχθούν παρόμοια λάθη στο μέλλον, το οποίο είναι θεμελιώδες για την ελαχιστοποίηση της ζημιάς εναντίον πολιτών – κάτι που αποτελεί νομική υποχρέωση», δήλωσε ο Kumi Naidoo.

Στην «τελική απάντησή» του στην Διεθνή Αμνηστία, όπως το ίδιο ανέφερε, το αμερικανικό Υπουργείο Άμυνας δήλωσε ότι δεν θεωρεί ότι έχει υποχρέωση να απαντήσει σε περαιτέρω ερωτήσεις σχετικά με τις συνθήκες και τους λόγους πίσω από την έναρξη επιδρομών που σκότωσαν και ακρωτηρίασαν τόσους πολλούς πολίτες.

Παράλογοι ισχυρισμοί

Το Υπουργείο Άμυνας ισχυρίστηκε επίσης ψευδώς ότι οι έμπειροι/ες ερευνητές/τριες της Διεθνούς Αμνηστίας, οι στρατιωτικοί και οι νομικοί εμπειρογνώμονες δεν κατανοούν το διεθνές ανθρωπιστικό δίκαιο (τους νόμους του πολέμου). Υπαινίχθηκε ότι η Διεθνής Αμνηστία βασίστηκε στην προφανή υπόθεση ότι ο νόμος είχε διαρρηχθεί με την πρόκληση θανάτων πολιτών. Με αυτόν τον τρόπο, επέλεξε να αγνοήσει την απόδειξη ότι, στις περιπτώσεις που κατέγραψε η Διεθνής Αμνηστία, οι μαχητές του IS δεν ήταν παρόντες στις αεροπορικές επιθέσεις που σκότωσαν και τραυμάτισαν πολίτες – στοιχείο που είναι κεφαλαιώδες. Η Διεθνής Αμνηστία θεωρεί ότι τα στοιχεία αυτά παρέχουν την προφανή υπόθεση ότι οι επιδρομές αυτές παραβίασαν το διεθνές ανθρωπιστικό δίκαιο.

«Το κρίσιμο ερώτημα που τίθεται από την έρευνά μας είναι εάν ο Συνασπισμός έλαβε τις απαραίτητες προφυλάξεις για να ελαχιστοποιήσει οποιαδήποτε πιθανή βλάβη στους πολίτες, όπως απαιτούν οι νόμοι του πολέμου. Ενώ ο Συνασπισμός αρνείται να παράσχει αυτές τις πληροφορίες, τα στοιχεία δείχνουν ότι δεν το έκανε», δήλωσε ο Kumi Naidoo.

«Η προστασία των πολιτών είναι κάτι περισσότερο από το να δίνεις υποσχέσεις και να χρησιμοποιείς ωραία λόγια. Απαιτεί την ενεργό διερεύνηση των απωλειών πολιτών, τη διαφάνεια και την προθυμία να μάθουν από τα λάθη τους και να τροποποιήσουν τις διαδικασίες που δεν ελαχιστοποιούν τον κίνδυνο βλάβης πολιτών. Απαιτεί επίσης να αναγνωριστεί η πλήρης κλίμακα της βλάβης που προκλήθηκε στους πολίτες και να δοθεί στα θύματα η δυνατότητα δικαιοσύνης, λογοδοσίας και αποκατάστασης.

«Ο Υπουργός Άμυνας James Mattis ισχυρίστηκε ότι οι αμερικανικές δυνάμεις είναι «οι καλοί της υπόθεσης». «Οι καλοί της υπόθεσης» θα συμμορφωθούν με τους νόμους του πολέμου και θα κάνουν ό, τι είναι απαραίτητο για να εξασφαλίσουν ότι οι αθώοι πολίτες που υποφέρουν ως αποτέλεσμα των πράξεών τους, θα λάβουν τη δικαιοσύνη που τους αξίζει».

Νέες ενδείξεις για ένα ευρύτερο σχήμα απωλειών πολιτών

Ελλείψει σημαντικής προσπάθειας, μέχρι στιγμής, από τις δυνάμεις του Συνασπισμού, διερεύνησης των επιπτώσεων στους πολίτες της εκστρατείας στη Ράκκα, η Διεθνής Αμνηστία εξακολουθεί να συγκεντρώνει περαιτέρω στοιχεία σχετικά με τα ευρύτερα σχήματα απωλειών πολιτών στη Ράκκα. Μεταξύ άλλων, βασίζεται σε τέσσερις έρευνες στο πεδίο στη Ράκκα μέχρι τώρα -η πιο πρόσφατη των οποίων ήταν την περασμένη εβδομάδα- καθώς και στη στρατιωτική εμπειρογνωμοσύνη και την εκτενή ανάλυση των δορυφορικών εικόνων από εμπειρογνώμονες.

Η Διεθνής Αμνηστία έχει πρόσφατα αποκαλύψει τις λεπτομέρειες πολλών περισσότερων προηγούμενων μη καταγεγραμμένων περιπτώσεων στις οποίες οι επιδρομές του Συνασπισμού σκότωσαν πολίτες χωρίς να υπάρχουν εμφανώς μαχητές του IS στην περιοχή εκείνη τη στιγμή. Για παράδειγμα, αυτές περιλαμβάνουν 20 πολίτες από τις οικογένειες Merbad και al-Tadfi σε ξεχωριστές αεροπορικές επιθέσεις τον Ιούνιο και τον Σεπτέμβριο του 2017.

Η οργάνωση διεξήγαγε επίσης περαιτέρω έρευνες για την τελευταία σειρά επιδρομών του Συνασπισμού που σκότωσε 39 μέλη της οικογένειας Badran και 10 άλλους πολίτες. Ο Συνασπισμός αναγνώρισε προηγουμένως την ευθύνη για 44 από αυτούς τους θανάτους και απέρριψε τους υπόλοιπους ως «μη αξιόπιστους». Αλλά νέες λεπτομέρειες καταγράφουν την ακριβή ώρα και ημερομηνία της τελικής αεροπορικής επιδρομής στις 10 Σεπτεμβρίου 2017, η οποία σκότωσε δύο μέλη της οικογένειας Badran και τρεις άλλους πολίτες, συμπεριλαμβανομένου ενός 70χρονου άνδρα που ήταν πρώην γενικός εισαγγελέας της πόλης.

Η Διεθνής Αμνηστία θα ανακοινώσει σύντομα όλες τις λεπτομέρειες αυτών και πολλών άλλων νέων  τεκμηριωμένων περιπτώσεων – που αντιστοιχούν σε πολλά θύματα πολιτών που δεν έχουν ακόμη αναγνωριστεί από τον Συνασπισμό.

«Ενώ ο Συνασπισμός συνεχίζει να στρουθοκαμηλίζει, θα συνεχίσουμε να δουλεύουμε στο πεδίο και να χρησιμοποιούμε όλα τα εργαλεία που έχουμε στη διάθεσή μας για να εκθέσουμε το πλήρες μέγεθος των απωλειών και να απαιτήσουμε δικαιοσύνη και πλήρη αποκατάσταση των θυμάτων και των οικογενειών τους», είπε ο Kumi Naidoo.