Το ραδιόφωνο του ΤΡΡ φιλοξένησε τη Ντίνα Μαυρίδου και τον Μαρίνο Μουζάκη της θεατρικής ομάδας «Τσιριτσάντσουλες», που μετρά αισίως 19 χρόνια ζωής στον χώρο του αυτοοργανωμένου θεάτρου. Οι τσιριτσάντσουλες είναι μια αυτοοργανωμένη κολλεκτίβα περιπλανώμενων καλλιτεχνών. Στην ομάδα συγκαταλέγονται μουσικοί, ηθοποιοί, εικαστικοί καλλιτέχνες, με κοινό χαρακτηριστικό την πεποίθηση ότι το πώς κάνουν τέχνη είναι αξεχώριστο από το τι έχουν να πουν ως καλλιτέχνες. Είδαμε την παράστασή τους, Ο ήχος της απουσίας, και τους καλέσαμε για να μιλήσουμε μαζί για την ομάδα τους και για την ιστορία της και για τις τωρινές παραγωγές που βρίσκονται σε εξέλιξη. 

Ο  Κωνσταντίνος Πουλής αποτελεί ιδρυτικό μέλος της ομάδας από το 1999. Εμφανίζεται λοιπόν σε διπλό ρόλο, απαντώντας και στις ερωτήσεις του Ορέστη Βέλμαχου. Στο στούντιο βρέθηκαν ο Μαρίνος Μουζάκης, ο σκηνοθέτης της ομάδας, και η Ντίνα Μαυρίδου, ηθοποιός. Οι ρόλοι αυτοί είναι σχετικοί, διότι σε μια ομάδα τόσο αυτοσχέδια, όλοι τα κάνουν όλα, η Ντίνα Μαυρίδου προσφέρει πλήρη τεχνική υποστήριξη, όταν δεν είναι μια εξαιρετικά ταλαντούχα ηθοποιός πάνω στη σκηνή. Ο Μαρίνος Μουζάκης έχει συνεργαστεί με σημαντικούς καλλιτέχνες του εξωτερικού, τους οποίους αναφέρει μιλώντας για το παρελθόν της ομάδας και τους δασκάλους του. Έχει συνεργαστεί εδώ με καλλιτέχνες σαν τον Δήμο Αβδελιώδη και την Άννα Κοκκίνου, έχει κάνει παράσταση καραγκιόζη σε συενεργασία με τον Αθ. Δανέλλη, αλλά πάντοτε επιστρέφει κάνοντας θέατρο μέσα στο πλαίσιο της κολλεκτίβας των “τσιριτσάντσουλων”. 

Ακολουθούν κάποια επιλεγμένα αποσπάσματα της συνέντευξης, ελαφρώς προσαρμοσμένα για το γραπτό. Αν θέλετε να ακούσετε ολόκληρη τη συνέντευξη, πήγαινετε στο τέλος και κάντε κλικ στο ηχητικό αρχείο.

Κ. Πουλής: Έχουμε μαζί μας δύο από τα απεριόριστα πλήθη που συναπαρτίζουν τις Τσιριτσάντσουλες. Για εμένα αυτή η ομάδα είναι σαν οικογένεια μου. Με τον Μαρίνο παίζουμε θέατρο από το 1995. Τα τελευταία χρόνια συμμετέχω στις επετειακές παραστάσεις μόνο, γιατί η ομάδα είναι ταξιδιάρα και δεν μπορώ πλέον να το συνδυάσω με τη ζωή μου.

Ξέρετε το τι είναι το ΤΡΡ και ποιος είναι ο τρόπος που χρειάζεται για να παραχθεί αυτό το περιεχόμενο. Συνειδητοποίησα μετά από κάποιο καιρό στο ΤΡΡ πως τα περιεχόμενα είναι συγγενικά με τους τσιριτσάντσουλες, υπό την έννοια πως αυτή η δουλειά που κάνουν είναι επαγγελματική και υψηλού καλλιτεχνικού επιπέδου, η οποία γίνεται μόνο αυτοοργανωμένα. Αυτό σημαίνει ότι είναι μια διαδικασία τρομερά δύσκολη, επίπονη, γεμάτη εμπόδια, που είναι το τίμημα της απόλυτης καλλιτεχνικής, πολιτικής και εκφραστικής ελευθερίας. Αυτοί οι άνθρωποι είναι σαν αδέρφια για εμένα και ο Μαρίνος και η Ντίνα, έχουμε ταξιδέψει, έχουμε μαλώσει, έχουμε ζήσει μαζί, όπως ζουν τα αδέρφια. 

Καλωσήρθατε παιδιά, πείτε μας δύο λόγια για την παράσταση.

Μ. Μουζάκης: Ο «Ήχος της απουσίας» είναι μια παράσταση που βασίζεται σε δύο μονολόγους – μονόπρακτα του Σταύρου Τσιώλη. Ανεβαίνει κάθε Δεύτερα στο ΚεΜΕΘεΤ, στον χώρο της ομάδας Πειρά(γ)ματος, Κοίλης 23. Είναι στις 21:00, με είσοδο ελεύθερη και έξοδο όχι και τόσο… Στο τέλος βγάζουμε καπέλο, οπότε δεν είναι αυτό ακριβώς που λέμε τζαμπαντάν, δεν προπληρώνεται κάτι.  Το καπέλο είναι το εργαλείο που χρησιμοποιούμε προκειμένου να μπορέσει κάποιος να στηρίξει την παραγωγή μας και την ομάδα μας. Ο καθένας μπορεί να κάνει την κριτική στο καπέλο μας. Αν νομίζεις πως δεν πρέπει να δώσεις τίποτα πάμε σπίτι μας, αν θέλεις να δεις κάτι από εμάς, σου δίνεται η ευκαιρία να στηρίξεις το εγχείρημα μας. Είναι ένας τίμιος τρόπος για να μπορεί κάποιος να ζει μακριά από παραγωγούς κλπ που δεν μας ταιριάξανε στην πορεία των χρόνων.

Δεν είναι διαφορετική η προσέγγιση που έχουμε για τους καλλιτέχνες με καπέλο, σε σχέση με την υπόλοιπη Ευρώπη; Πριν από λίγο καιρό κυνηγούσαν μουσικούς που παίζουν με καπέλο…

Μ. Μουζάκης: Δεν έχω πλήρη εικόνα για το τι γίνεται στο εξωτερικό. Στην Ιταλία όμως, που έχω μια εικόνα, δεν είναι τόσο διαδεδομένο το καπέλο ή πρέπει να πάρεις άδεια από συγκεκριμένους φορείς. Τα πράγματα έξω δεν είναι τόσο ευχάριστα όσο νομίζουμε. Εδώ υπάρχει νομικό κενό. Οκ, καταργήθηκε η επαιτεία, αλλά υπάρχει κενό και ερμηνεύεται με τον καλό ή τον κακό τρόπο. Νομίζω ότι ούτε στο εξωτερικό είναι τόσο διαδεδομένη η ελεύθερη συνεισφορά.

Κ. Πουλής: Θυμάμαι το φεστιβάλ που είχαμε πάει στην Ιταλία και κοροϊδεύαμε τους διοργανωτές που ήταν φρικιά, αλλά στην πραγματικότητα έπαιρναν και αυτοί χρηματοδοτήσεις και οδηγούσαν AUDI. Δεν ήταν στη λογική «βγάζω το καπελάκι μου και φεύγω».

Μ. Μουζάκης: Εδώ στην Ελλάδα νομίζω υπάρχει μια ιδιαιτερότητα. Δεν υπάρχουν αυτά τα χρηματοδοτούμενα φεστιβάλ από την ΕΕ που θα λειτουργήσουν με οικονομική συνεισφορά. Υπάρχει αυτό που λέμε φιλότιμο.

Γιατί να μπει κάποιος στη λογική του καπέλου, αντί να ορίσει μια χαμηλή τιμή;  

Ντ. Μαυρίδου: Μπορεί κάποιος να μην έχει να δώσει όμως.

Μ. Μουζάκης: Μας έχουν τύχει διάφορα πράγματα, υπάρχει και ο κόσμος που θέλει να πάει να δει το τσάμπα. Εσείς το έχετε νιώσει, λειτουργείτε σε μια τέτοια βάση ελεύθερης οικονομικής συνεισφοράς, που ο καθένας θα δώσει αυτό που θέλει. Υπάρχει όμως και κάποιος που δεν μπορεί, γιατί να τον αποκλείσεις από το θέατρο; Αυτό είναι η αρρώστια του αστικού θεάτρου, που απευθύνεται σε θεατρόφιλο κοινό, σε αυτό που έχει να δώσει και να στηρίξει τις παραγωγές μου και έχει και τα ΜΜΕ.
 Εκεί όμως αποκλείεται και ένα μεγάλο μέρος της κοινωνίας. Έτσι, το θεατρόφιλο κοινό είναι σοβαρά περιορισμένο. Εμείς από την αρχή, από όταν ξεκινήσαμε είπαμε ότι θα πάμε το θέατρο στην κοινωνία και δεν θα περιμένουμε το κοινό να έρθει σε εμάς. Αυτή ήταν η λογική εξαρχής. Βγήκαμε στα χωριά, στις πλατείες.

Κ. Πουλής. Μα είναι κάτι που λέμε και εμείς. Μιλάμε για ένα εγχείρημα που έχει την οικονομική ανάγκη του ανθρώπου που μπορεί να στηρίξει, αλλά πρέπει να μείνει ανοικτό και για τον άνθρωπο που δεν μπορεί να στηρίξει και έχει ανάγκη αυτή την ενημέρωση. Θεωρώ ότι το αντίστοιχο στο θέατρο δρόμου είναι να μην απευθύνεσαι στο θεατρόφιλο κοινό. Όταν παίζεις σε μια πλατεία, έχει παιδάκια, έναν γραφικό που μιλάει όλη την ώρα, αλλά δεν έχει ένα θεατρόφιλο κοινό. Αυτό έχει διάφορες αναποδιές την ώρα που γίνεται, αλλά ταυτοχρόνως έχει και μια θεμελιώδη ηθική διαφορά: Είναι θέατρο για όλους, είναι ανοικτό σε ένα μέρος που μπορεί να πάει ο καθένας και πράγματι να μην πληρώσει.

Μ. Μουζάκης: Εμείς ας πούμε κάνουμε πολλούς μήνες περιοδεία στην Ελλάδα και κάποιες φορές εκτός Ελλάδας. Κάποιοι μπορεί να μην έχουν χρήματα, αλλά να έχουν τρόφιμα να μας δώσουν. Για εμάς αυτό είναι ένα κεφάλαιο στη μετακίνηση μας, είναι ακόμα και αυτοί που δεν έχουν τη δεδομένη στιγμή και έρχονται μετά από δύο χρόνια και λένε «ήρθαμε να σας δώσουμε και για αυτή την παράσταση και για αυτή που είδαμε πριν δύο χρόνια». Η αντιμετώπιση ποικίλει. Όμως από αυτό επιβιώνουμε και αυτό είναι η μεγάλη μας νίκη.

Πόσο διαφορετικό είναι να προετοιμάζεται ένας ηθοποιός για μια παράσταση εντός θεάτρου, σε σχέση με μια παράσταση στον δρόμο;

Ντ. Μαυρίδου: Μπορείς να ρωτήσεις τον Κωνσταντίνο γι’ αυτό…

Κ. Πουλής: Έχω την άνεση να τσιτσιδώνομαι σε πλατείες! Το καμαρίνι για το θέατρο δρόμου είναι υπερβολική άνεση.

Ντ. Μαυρίδου Είναι φλωριά!

Κ. Πουλής: Είναι φλωριά. Είναι αυτό που μου έλεγε ο Μαρίνος, σαν να πηγαίνεις να κάνεις ελεύθερο κάμπινγκ και να βάζεις σκηνή.

Μ. Μουζάκης: Εσύ μας είδες να παίζουμε σε κλειστό θέατρο. Εμείς δεν κάνουμε «θέατρο δρόμου» καταρχήν. Κάνουμε θέατρο και απλά τυχαίνει να παίζουμε και στον δρόμο γιατί δεν βρίσκουμε θέατρο να παίξουμε, οπότε παίζουμε παντού ουσιαστικά. Έχουμε παίξει σε δρόμο, πλατείες, κινηματικούς χώρους, καταλήψεις, εργοστάσια, οδοφράγματα. Έχουμε παίξει στην Κερατέα, την Χαλκιδική, στις Σκουριές, στη Λευκίμη. Παίζουμε παντού και κάνουμε θέατρο, όχι θέατρο δρόμου.

Κ. Πουλής: Όταν κάποιος αναφέρεται σε «θέατρο δρόμου», ο περισσότερος κόσμος φαντάζεται τα ζογκλερικά και τέτοια πράγματα.

Μ. Μουζάκης: Ακριβώς. Είναι αυτή η παρανόηση που έχει γίνει με το χοροθέατρο, είναι θέατρο και δεν είναι χορός αυτό που κάνουμε.

Κ. Πουλής: Αυτό που σου λέει ο άλλος «ψαρονέφρι» και εσύ φαντάζεσαι τα νεφρά του ψαριού.

Μ. Μουζάκης: Εμείς κρατάμε ότι παίζουμε θέατρο και έχουμε ελεύθερη συνεισφορά. Είτε παίζουμε σε θέατρο, είτε παίζουμε σε πολυχώρο, σε πολιτιστικό σύλλογο, σε κατάληψη, σε εργοστάσιο, σε φυλακή ή σε ψυχιατρείο.

Ακούστε ολόκληρη την εκπομπή:

Επισκεφτείτε την ιστοσελίδα της ομάδας, με το αρχείο των ταινιών, παραστάσεων και συναυλιών τους.

Στοιχεία παράστασης:
Η θεατρική παράσταση “Ο ήχος της απουσίας” (Δύο μονόπρακτα του Σταύρου Τσιώλη: «Η δημοπρασία» και «Η γυναίκα του αστροναύτη») παίζεται κάθε Δευτέρα στο ΚΕ.Μ.Ε.ΘΕ.Τ. της ομάδας Πείρα(γ)μα (Κοίλης 23, άνω Πετράλωνα).

Σκηνοθεσία-Ερμηνεία: Μαρίνος Μουζάκης, Ντίνα Μαυρίδου
Χειριστής ψηφιακών οπτικοακουστικών συστημάτων-Αστροναύτης: Γιώργος Πετρόπουλος
Σκηνικός διάκοσμος-κοστούμια: Μαρία Μαρκοπούλου
Κινησιολογία: Ηρώ Κατσιφλώρου
Επεξεργασία και σύνθεση μαγνητοσκοπημένου υλικού: Μαρίνος Μουζάκης
Υπεύθυνη παραγωγής: Ντίνα Μαυρίδου

Λίγα λόγια για την παράσταση:

 
Η δημοπρασία. Ο Αριστείδης επιχειρεί να φέρει σε πέρας μία μεταμεσονύκτια εκπομπή δημοπρασίας σε ένα τηλεοπτικό κανάλι που βρίσκεται στο χείλος της καταστροφής.
Η γυναίκα του αστροναύτη. Η Γωγώ είναι η γυναίκα του μοναδικού αστροναύτη της Ελληνικής Αστροναυτικής Εταιρείας. Η απροσδόκητη εμφάνιση ενός πλασιέ, την ημέρα της αναχώρησης του άντρα της για την πιο επικίνδυνη αποστολή του, θα αποτελέσει αφορμή για να εκφράσει τις αγωνίες και τους πόνους της.
 
Παραγωγή: Τσιριτσάντσουλες 2018