Μετά τη μηνυτήρια αναφορά του ΙΣΑ «για τη χρήση επικίνδυνων χημικών ουσιών από τις δυνάμεις Δημόσιας Τάξης στο ειρηνικό συλλαλητήριο, με αποτέλεσμα την έκθεση σε κίνδυνο της υγείας και της ζωής των συμπολιτών μας», η Ένωση Ελλήνων Χημικών τονίζει με επιστολή της προς τον πρωθυπουργό πως πρέπει να αποσύρει τις επικίνδυνες χημικές ουσίες που χρησιμοποιούνται σε βάρος διαδηλωτών.

Στην επιστολή σημειώνεται ότι τα δακρυγόνα που είναι σε χρήση από τις δυνάμεις ασφαλείας της χώρας περιέχουν τη χημική ουσία CS, που μπορεί να οδηγήσει σε διάτρηση του στομάχου, πνευμονικό οίδημα, ακόμα και οξεία αναπνευστική ανεπάρκεια.

Τονίζουν ότι η χρήση δακρυγόνων για τη διάλυση πλήθους εγκυμονεί μεγάλους κινδύνους καθώς οι επιπτώσεις δεν περιορίζονται στο σημείο εφαρμογής και χρήσης και στους δεχόμενους τη ρίψη εμπλεκόμενους. Αναφέρουν ότι κατανοούν τις δυσκολίες που αντιμετωπίζει η αστυνομία όταν βρίσκεται αντιμέτωπη με διαδηλωτές που βιαιοπραγούν σε βάρος άλλων, αλλά καλούν την κυβέρνηση να αναζητήσει διαφορετικούς τρόπους, προκειμένου να μην πλήττονται και όσοι διαδηλώνουν ειρηνικά.

Αναλυτικά η ανακοίνωση τους:

Εξοχότατε κύριε Πρωθυπουργέ,

Για πολλοστή φορά αναγκαζόμαστε να επανέρθουμε στο θέμα της χρήσης χημικών ουσιών-δακρυγόνων από την αστυνομία κατά διαδηλωτών , με αφορμή τα πρόσφατα περιστατικά χρήσης τέτοιων ουσιών (εκπαιδευτικοί, Μακεδονικό).

Η Ένωση Ελλήνων Χημικών, αποτελεί σύμβουλο του Κράτους και επιτελώντας το ρόλο μας επιτρέψτε μας αρχικά μία επιστημονική προσέγγιση του θέματος. Τα δακρυγόνα που είναι σε χρήση από τις δυνάμεις ασφαλείας της χώρας περιέχουν τη χημική ουσία CS (ορθο-χλωροβενζιλίδινομαλονονιτρίλιο) η οποία λογίζεται ως χημικό όπλο. Η χημική ουσία CS εμφανίζει τοξικότητα εφόσον ριχτεί από μικρή απόσταση- λιγότερο από πέντε μέτρα- στο πρόσωπο ανθρώπων και μέσα σε κλειστό χώρο. Το CS προκαλεί αναπνευστικά προβλήματα και ερεθισμό των ματιών. Μπορεί επίσης, να οδηγήσει σε διάτρηση του στομάχου, αφού εισέρχεται στο πεπτικό σύστημα. Το CS – κυρίως σε μεγάλες συγκεντρώσεις – μπορεί να προκαλέσει πνευμονικό οίδημα ή ακόμη και οξεία αναπνευστική ανεπάρκεια. Στη διεθνή βιβλιογραφία αναφέρονται περιστατικά θανάτων, σε περιπτώσεις εισπνοής πολύ μεγάλων ποσοτήτων, ιδιαίτερα σε κλειστούς χώρους.

Ιστορικά, θα θέλαμε να αναφέρουμε επίσης ότι η χρήση των αερίων CS και CN, βασικότερων συστατικών των σύγχρονων 'δακρυγόνων', από τις ΗΠΑ στον πόλεμο του Βιετνάμ ανάγκασε τον ΟΗΕ να καταλήξει στην Απόφαση 2603/16-12-1969, σύμφωνα με την οποία, μεταξύ άλλων, 'καλούνται τα κράτη-μέλη να κάνουν σαφή δήλωση, ότι η απαγόρευση, που περιλαμβάνεται στο Πρωτόκολλο της Γενεύης να έχει εφαρμογή στην πολεμική χρήση όλων των χημικών, βακτηριολογικών και βιολογικών ουσιών (συμπεριλαμβανομένων των δακρυγόνων και άλλων βλαπτικών ουσιών), όσων υφίστανται σήμερα και όσων μπορεί να αναπτυχθούν στο μέλλον. Επίσης, βάσει της Σύμβασης του Παρισιού (1993), η οποία έχει κυρωθεί και από την Ελλάδα, η παραγωγή των χημικών ουσιών για στρατιωτικούς σκοπούς έχει απαγορευθεί.

Επιπροσθέτως, η χρήση δακρυγόνων για τη διάλυση πλήθους εγκυμονεί μεγάλους κινδύνους καθώς οι επιπτώσεις δεν περιορίζονται στο σημείο εφαρμογής και χρήσης και στους δεχόμενους τη ρίψη εμπλεκόμενους. Η χρήση σε αστικές περιοχές που χαρακτηρίζονται από κλειστά «μικροπεριβάλλοντα»- micro environments, προκαλεί τη συσσώρευση των παραπάνω τοξικών χημικών ουσιών στο ευρύτερο αστικό πολεοδομικό συγκρότημα. Εφόσον, οι μετεωρολογικές συνθήκες δύναται να ευνοήσουν την πολύωρη παραμονή στα χαμηλά επίπεδα της ατμόσφαιρας των τοξικών χημικών ενώσεων σε επίπεδα συγκεντρώσεων ικανών να επιφέρουν τα συμπτώματα που περιγράψαμε ανωτέρω.

Οι επιπτώσεις των τοξικών αυτών ενώσεων στις αποκαλούμενες «ευαίσθητες» ομάδες πληθυσμού, μπορεί να γίνουν πολύ σοβαρές. Όλα αυτά τα αναφέρουμε ώστε να γίνει αντιληπτό το κόστος που έχει μια χρήση ενός μέσου για τη γρήγορη διάλυση πλήθους, κόστος που υποβαθμίζει σοβαρά την ποιότητα ζωής για πολλούς πολίτες είτε είναι στη δραστική ακτίνα είτε στην ευρύτερη περιοχή.

Επί σειρά ετών, υπάρχουν δεσμεύσεις των Υπουργών Προστασίας του Πολίτη για εξάλειψη της χρήσης των συγκεκριμένων χημικών σε ευρείας κλίμακας επιχειρήσεις. Δεσμεύσεις που παρέμειναν ανενεργές.

Σας παρακαλούμε, σκεπτόμενος τις σοβαρές επιπτώσεις στη δημόσια υγεία, να αποφασίσετε την απόσυρση των επικίνδυνων χημικών, που επιβαρύνουν για πολλές ημέρες την ατμόσφαιρα του αστικού περιβάλλοντος, υποβαθμίζοντας την ποιότητα ζωής των κατοίκων εν γένει..

Αντιλαμβανόμαστε τις δυσκολίες που αντιμετωπίζει η αστυνομία, ιδίως όταν μέρος των διαδηλωτών προκαλεί καταστροφές ή βιαιοπραγεί κατά προσώπων, όμως θεωρούμε ότι θα πρέπει να αναζητηθούν διαφορετικοί τρόποι αντιμετώπισης του θέματος, πόσο μάλλον που σε τέτοιες περιπτώσεις τις συνέπειες τις υφίσταται και η πλειοψηφία των ειρηνικών διαδηλωτών.

Επισημαίνεται ότι η Ένωση Ελλήνων Χημικών είχε στείλει επιστολή με το ίδιο αίτημα και τον Ιούλιο του 2011, προς τον τότε πρωθυπουργό, Γιώργο Παπανδρέου:

«Παρασκευή, 01-07-2011

ΠΡΟΣ: τον Πρωθυπουργό της Ελλάδος,

κ. Γεώργιο Παπανδρέου

ΘΕΜΑ: Απαγόρευση χρήσης χημικών ουσιών – δακρυγόνων από τις δυνάμεις επιβολής της δημόσιας τάξης

Εξοχότατε κύριε Πρωθυπουργέ,

Επιχειρώντας αρχικά μια επιστημονική προσέγγιση είναι σημαντικό να αναφέρουμε ότι τα δακρυγόνα που είναι σε χρήση από τις δυνάμεις ασφαλείας της χώρας περιέχουν τη χημική ουσία CS (ορθοχλωροβενζινομαλονονιτρίλη) η οποία κατατάσσεται στα χημικά όπλα. Είναι όμως 10 φορές πιο δραστική από αντίστοιχες ουσίες που εμπεριέχονταν σε δακρυγόνα στο παρελθόν. Η χημική ουσία CS μπορεί να αποβεί τοξική εφόσον ριχτεί από μικρή απόσταση- λιγότερο από πέντε μέτρα- στο πρόσωπο ανθρώπων και μέσα σε κλειστό χώρο. Όταν το CS εισέρχεται στον λάρυγγα μέσω της εισπνοής προκαλεί αναπνευστικά προβλήματα και ερεθισμό των ματιών. Μπορεί όμως και να οδηγήσει σε διάτρηση του στομάχου, αφού ανακατεύεται με το σάλιο και εισέρχεται στο πεπτικό σύστημα.

Το CS -κυρίως σε μεγάλες συγκεντρώσεις- μπορεί να προκαλέσει πνευμονικό οίδημα ή ακόμη και οξεία αναπνευστική ανεπάρκεια σύμφωνα με το αμερικανικό Κέντρο Ελέγχου Νοσημάτων (CDC). Πρόσφατες διεθνείς μελέτες συσχετίζουν την ουσία αυτή και με θανάτους, σε περιπτώσεις εισπνοής πολύ μεγάλων ποσοτήτων.

Ιστορικά, θα θέλαμε να αναφέρουμε επίσης ότι η χρήση των αερίων CS και CN, βασικότερων συστατικών των σύγχρονων 'δακρυγόνων', από τις ΗΠΑ στον πόλεμο του Βιετνάμ ανάγκασε τον ΟΗΕ να καταλήξει στην Απόφαση 2603/16-12-1969, σύμφωνα με την οποία, μεταξύ άλλων, 'καλούνται τα κράτη-μέλη να κάνουν σαφή δήλωση, ότι η απαγόρευση, που περιλαμβάνεται στο Πρωτόκολλο της Γενεύης να έχει εφαρμογή στην πολεμική χρήση όλων των χημικών, βακτηριολογικών και βιολογικών ουσιών (συμπεριλαμβανομένων των δακρυγόνων και άλλων βλαπτικών ουσιών), όσων υφίστανται σήμερα και όσων μπορεί να αναπτυχθούν στο μέλλον'. Επιπρόσθετα βάσει της Σύμβασης του Παρισιού (1993), η οποία έχει κυρωθεί και από την Ελλάδα, η παραγωγή των χημικών ουσιών για στρατιωτικούς σκοπούς έχει απαγορευθεί.

Η χρήση σε αστικές περιοχές που χαρακτηρίζονται από κλειστά «μικροπεριβάλλοντα»-micro environments, προκαλεί τη συσσώρευση επί μακρόν των παραπάνω τοξικών χημικών ουσιών στο αστικό πολεοδομικό συγκρότημα. Επίσης οι σταθερές μετεωρολογικές συνθήκες μπορούν να προκαλέσουν την πολύωρη παραμονή στα χαμηλά επίπεδα της ατμόσφαιρας των τοξικών χημικών ενώσεων σε επίπεδα συγκεντρώσεων ικανών να επιφέρουν τα συμπτώματα για τα οποία αρχικά σχεδιάστηκαν για μακρό διάστημα και σε μεγάλη κλίμακα. Η παραμονή επιτείνεται εάν η διασπορά των χημικών ενώσεων γίνει τη νύχτα ή λίγο πριν και συνδυασθεί με κατάλληλες συνθήκες υγρασίας, παρουσίας άλλων αερολυμάτων και άλλων ρύπων από τη «συνήθη» ατμοσφαιρική ρύπανση του λεκανοπεδίου.

Αποτελεί δέσμευση του προηγούμενου υπουργού Προστασίας του Πολίτη (κ. Μ. Χρυσοχοΐδη) ότι θα απαγορευθεί η χρήση χημικών και δακρυγόνων εναντίον των διαδηλωτών.

Το 2011 είναι μια ιδιαίτερη χρονιά, είναι μια διαφορετική χρονιά για τους λειτουργούς της επιστήμης της Χημείας στην Ελλάδα και σε όλο τον κόσμο. Το Διεθνές Έτος Χημείας 2011 (ΙΥC 2011) αποτελεί τον παγκόσμιο εορτασμό των επιτευγμάτων της Χημείας και της συνεισφοράς της στην ευημερία της ανθρωπότητας. Σας καλούμε να δώσετε το δικό σας στίγμα στο παγκόσμιο αυτό γεγονός με μια δήλωση της κυβέρνησης στην κατεύθυνση αυτή, της κατάργησης χρήσης δακρυγόνων και άλλων χημικών ουσιών για την καταστολή πλήθους από τις δυνάμεις ασφαλείας, θα αποτελέσει ένα σημαντικό βήμα για την αποκατάσταση της κοινωνικής ειρήνης. Η απόσυρση ενός χημικού όπλου από τις δυνάμεις επιβολής της δημόσιας τάξης του κράτους εναντίον των πολιτών του είναι πιστεύουμε μια κίνηση καλής θέλησης και συναίνεσης του κράτους προς την κοινωνία. Ζητούμενο των καιρών είναι η εμπιστοσύνη των πολιτών στην πολιτική ηγεσία του τόπου και αυτό κερδίζεται με συγκεκριμένες πράξεις και ενέργειες.

Η απόφαση στη σημερινή πολιτική και κοινωνική συγκυρία έχει μεγαλύτερη αξία από ποτέ καθώς θα αποδείξει στην πράξη ότι οι πολίτες δεν αντιμετωπίζονται από την Πολιτεία ως εχθροί της δημοκρατίας. Καθίσταται αναγκαίο σε τούτες τις κρίσιμες ώρες η δημοκρατία να αναπνεύσει και να μην πνίγεται από τα δακρυγόνα».

Πώς είναι δυνατόν η δημοκρατικά εκλεγμένη κυβέρνηση να χρησιμοποιεί ενάντια σε διαδηλωτές που υφίστανται τα σκληρά και επίπονα οικονομικά μέτρα το ίδιο χημικό όπλο, που απαγορεύεται μεταξύ εμπολέμων κρατών; Ρητορικό το ερώτημα».