Σε γενικές γραμμές δε δίνω ιδιαίτερη σημασία σε κάτι τέτοιες έρευνες, όχι τόσο γιατί δεν πιστεύω στην καλή διάθεση αυτών που τις κάνουνε, όσο γιατί δεν πιστεύω καθόλου τους Έλληνες όταν απαντάνε σε έρευνες. Και όταν απαντάνε σε πολιτικές έρευνες αλλά κυρίως όταν απαντάνε σε πολιτιστικές έρευνες.
Αν ακούσεις Έλληνα να απαντά σε ερώτημα, πχ τι του αρέσει να βλέπει στην τηλεόραση ή με τι διασκεδάζει, θα εκπλαγείς και θα νομίζεις ότι ζεις σε μία χώρα όπου ο πολιτισμός στις πιο ψηλές του μορφές χορεύει τον τρελλό του xορό και οι τέχνες ακουμπούν με το αβρό τους χέρι τους κατοίκους της …
Είναι γνωστό πως αν ρωτήσεις έλληνα ή ελληνίδα τι του αρεσει στην τηλεοραση, θα σου απαντήσει ντοκυμανταίρ “και καμμία καλή ευρωπαϊκή ταινία, όχι αμερικανιές”, γιατί προφανώς δε φτάνει που λένε ψέμματα κι αυτό το αποδεικνύουν οι θεαματικότητες και τα εισιτηρια, είναι και που κανείς δεν τους έχει πει πως και να χρησιμοποιείς και μόνο τη λέξη «αμερικανιά» για ένα καλλιτεχνικό δημιούργημα είναι φασισμός. Στην πραγματικότητα δεν υπάρχουν ούτε ευρωπαικες ούτε αμερικανικες ουτε ασιατικες ουτε αφρικανικες ταινιες. Υπαρχουν μονο καλες και κακες ταινιες. Οταν καποιος δεν το καταλαβαίνει αυτό είναι πολύ μακρυά από αυτό που λέγεται πολιτισμός…
Δεν είναι αυτό όμως το θέμα μας. Το θέμα μας είναι η έρευνα του ΕΚΚΕ. Όπου, οι άνθρωποι του ΕΚΚΕ, αρκετά αυτάρεσκα, χωρίζουν τους ερωτώμενους σε τέσσερις κατηγορίες. Στους «Ανώτερους», στους «Λαϊκούς», στους «Παμφάγους» και στους «Ανενεργούς»…
«Ανενεργοί», όπως λέει η έρευνα, είναι αυτοί που εδώ και δύο χρόνια κάτσανε σπίτι τους και δεν πήγανε πουθενά. Ούτε σινεμά, ούτε θέατρο, ούτε κέντρα, ούτε τίποτε…
«Ανώτεροι» είναι αυτοί που, απ’ ότι κατάλαβα, πηγαίνουν σε «υψηλού επιπέδου πνευματικά δημιουργήματα» – απ΄ότι κατάλαβα κι εγώ απ αυτά που διάβασα, ε;…
«Λαϊκοί», επίσης απ’ ότι κατάλαβα, είναι αυτοί που τρέχουν σε «δευτεράντζες» και όχι σε «υψηλού επιπέδου πνευματικά δημιουργήματα»…
Όσο για τους «Παμφάγους» είναι αυτοί που πάνε σε όλα και δεκάρα δε δίνουν για το πως θα χαρακτηριστεί αυτό στο οποίο πηγαίνουν και αυτό το οποίο τους αρέσει, από κάποιους δήθενμου τάχαμου που χωρίζουν τον κόσμο σε «Ανώτερο» και σε «Λαϊκό»…
Πιο κάτω η έρευνα αναλύει και πόσοι πάνε και τι παρακολουθούν οι άνθρωποι στο Ηρώδειο, στο Μεγαρο Μουσικής, τη Λυρική Σκηνή, άντε και τη Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών, που μπορεί να είναι ιδιωτικού δικαίου, αλλά έχει συγκεκριμένη αποστολή. Δίπλα τους βάζουν δύο καθαρά εμπορικές επιχειρήσεις, το Μπάντμιντον και το Παλλάς, που δεν επιχορηγούνται και που βασικά παρουσιάζουν θεάματα για τον πολύ κόσμο χωρίς, αν θέλετε, άποψη και θέση, ή και υποχρέωση πάνω σε αυτό που λέγεται πολιτισμός- χωρίς βέβαια αυτό να σημαίνει πως δεν μπορεί το Μπάντμιντον ή το Παλλάς να έχουν φιλοξενήσει πολύ πιο σημαντικά πράγματα από τα προηγούμενα κρατικά, ειδικά από τότε που ο κος Λούκος ανέλαβε τα Φεστιβάλ Αθηνών και Επιδαύρου…
Δε με ενδιαφέρουν καθόλου τα αποτελέσματα αυτής της έρευνας, και δε θα ασχολούμην μαζί της, αν δεν έβρισκα τον τρόπο ανάλυσής της από το ΕΚΚΕ, δηλαδή της ανάλυσης και του προσδιορισμού των κοινωνικών αυτών ομάδων ως πολύ παλιό, μεταπολιτευτικό θα έλεγα, και αρκετά σνομπ….
Το να λες, ας πούμε, πως οι «Ανώτεροι» πάνε σινεμά και βλέπουν «δραματικές, κοινωνικές» ταινίες, ενώ οι «Λαϊκοί» βλέπουν «περιπέτειες, πολεμικές και ουέστερν», αποδεκνύεις κατ’ αρχήν μια φασίζουσα συμπεριφορά απέναντι σε είδη – η κρίση πρέπει να γίνεται απέναντι όχι στα είδη αλλά στα δημιουργήματα. Όταν ονομάζεις, επίσης, «Λαϊκούς» αυτούς που βλέπουν επιθεωρήσεις και το Σεφερλή και «Ανώτερους» αυτούς που βλέπουν «πειραματικό θέατρο», δείχνεις ότι είσαι και άσχετος γιατί ούτε ουσιαστικά πειραματικό θέατρο υπάρχει στην Ελλάδα, η δε επιθεώρηση ήταν ότι πιο σημαντικό και πρωτογενές έχει παρουσιάσει το ελληνικό θέατρο τα τελευταία 120 χρόνια…
Μπορείς να βρεις αριστουργήματα σε “περιφρονητέα” από κάποιους είδη και σκουπίδια σε δήθεν “υψηλού επιπέδου” καταστάσεις. Αρκεί να υπάρχει καλλιέργεια και γνώση του αντικειμένου. Όταν κρίνουμε, δεν κρίνουμε με βάση πώς θα θέλαμε εμείς να είναι κάτι, αλλά το τι θα ήθελε αυτό το κάτι να είναι…
Δε θα καθήσω να αναπτύξω τις θέσεις μου για ολόκληρη αυτή την έρευνα, δεν αντέχω όμως να μη σχολιάσω το γεγονός ότι κάποιοι επιτέλους αποδείχθηκαν ακομπλεξάριστοι στις επιλογές και στις απαντήσεις τους, κι αυτοί προφανώς «θάμπωσαν» τους ερευνητές του ΕΚΚΕ που τους ονόμασαν «Παμφάγους» ενώ είναι απλώς κανονικοί άνθρωποι, λογικοί άνθρωποι, καλλιεργημένοι άνθρωποι και ακομπλεξάριστοι άνθρωποι…
Η αλήθεια είναι πως έχουν περάσει πολλά χρόνια από τότε που ο κόσμος (εκ του «κοσμώ») πατρονάρονταν από διάφορους καθοδηγητές κουλτούρας, ή που δεν τολμούσε να πει δυνατά τα γούστα του. Αλλά αυτό τελικά είναι κάτι που κάποιοι από αυτούς που κάνουν έρευνες δε μπορούν να το καταλάβουν, εξ ού και ο τρόπος που αντιμετωπίζουν τις απαντήσεις των 2.500 ερωτηθέντων…
ΥΓ: α, όσο για τους «Ανενεργούς», ρώτα τους κιόλας αν έχουν λεφτά να βγουν από το σπίτι τους… ή, αν σιχαίνονται και βαριούνται αυτά που τους προσφέρονται.