Στην κλασσική κριτική που ασκούν οι μαρξιστές ενάντια στην πολιτική οικονομία και τον καπιταλισμό, καταγγέλλεται ο φετιχισμός του εμπορεύματος ως η κυρίαρχη αντίληψη των κοινωνικών σχέσεων. Καταγγέλλεται ο φετιχισμός του εμπορεύματος, που παρα-μορφώνει τις ουσιαστικές σχέσεις μεταξύ των ανθρώπων και τις καθηλώνει σε απλές συσχετίσεις μεταξύ χρήματος και εμπορευμάτων. Ως εκ τούτου, λένε, ο φετιχισμός του εμπορεύματος, μεταμορφώνει τις υποκειμενικές και αφηρημἐνες οικονομικές πτυχές σε αντικειμενικές αξίες, σε «πραγματικά» πράγματα που έχουν, μάλιστα, και εγγενή αξία.
Προφανώς δεν είναι τυχαία η επιλογή της λέξης «φετίχ» για αυτόν τον ορισμό. Γιατί, φετιχισμός είναι η τάση «θεοποίησης» ορισμένων αντικειμένων και η απόδοση ακόμη και υπερφυσικών δυνάμεων σε αυτά. Φετιχισμός είναι η λατρεία των ξύλινων ομοιωμάτων των ιθαγενών της Δ. Αφρικής, φετιχισμός είναι η ερωτική ένωση με ένα άψυχο αντικείμενο όπως, για παράδειγμα, οι dominant boots της κυρίας Μέρκελ, φετιχισμός είναι και η μεταμόρφωση της οικονομικής λιτότητας σε κοινωνική αυταξία!
Φετιχισμός είναι κάθε υποκατάστατο της σεξουαλικής ένωσης των ανθρώπινων υπάρξεων, όπως φετιχισμός είναι η υποκατάσταση της βαθιάς, ανθρώπινης, υπαρξιακής αγωνίας για «σχέση πληρότητας», από ά-λογες οικονομικές συσχετίσεις.
Φετιχισμός είναι το «μπούκωμα» του υπαρξιακού κενού από τα λογής καπιταλιστικά, καταναλωτικά, απόβλητα. Όπως φετιχισμός είναι η στρέβλωση του προσανατολισμού του έρωτα, από την ίδια τη γυναίκα προς το εσώρουχο της, έτσι φετιχισμός είναι και η λατρεία της οικονομίας και του κέρδους, δίχως τον άνθρωπο. Φετιχισμός είναι η παραμόρφωση του χρόνου σε χρήμα, η αποθέωση της εργατικότητας και του κόστους ευκαιρίας, μακριά από την ανθρώπινη ανάγκη για «σχόλη» και «σχολή». «Ασχολούμεθα ίνα σχολάζομεν», έλεγαν οι αρχαίοι παππούδες μας. Φετιχισμός είναι η εξύμνηση της «αναπαραγωγικής και καρποφόρας φύσης του χρήματος» κατά πως ομνύει ο Αμερικανός «πατέρας» Βενιαμίν Φραγκλίνος. Είναι, μάλιστα, φετιχισμός εις το τετράγωνο γιατί αναγνωρίζει ως αξιακή κορωνίδα τον τόκο, που δεν είναι τίποτα άλλο από τον καρπό του φετιχισμού του χρήματος. Η πίστωση, δηλαδή, είναι ο φετιχισμός προσανατολισμένος στο αιχμηρό τακούνι ενός φετίχ παπουτσιού! Να γιατί είναι δυό φορές φετιχισμός!
Φετιχισμός είναι η ευλαβική τήρηση των υποχρεώσεων, η συναρτημένη με την τιμωρία της αμαρτίας κάθε απόκλισης. Είναι η φετιχιστική λατρεία του «καλοπληρωτή», η στραμμένη προς το πορτοφόλι του δανειστή του! Η λεγόμενη «καλή πίστης της Αγοράς», δεν είναι τίποτα περισσότερο από τη φετιχιστική εκδοχή της πίστωσης. Έτσι που, αν είναι κάποιος φρόνιμο παιδί, που σέβεται και υπακούει τους κανόνες της Αγοράς, θα ανταμειφθεί στον παράδεισο του Καπιταλισμού.
Φετιχισμός είναι ο υπέρμετρος εκθειασμός μιας εργατικότητας, αποκομμένης από την βαθύτερη ανάγκη του ανθρώπου για Δημιουργία. Για Δημιουργία όχι ως ατομική δουλεία, αλλά ως έργο (εντός) του Δήμου. Είναι η εργασία δίχως τον άνθρωπο. «Ο ήχος του σφυριού στις 5:00 το πρωί και στις 8:00 το βράδυ, καθησυχάζει τον δανειστή σου. Η φωνή σου στην ταβέρνα τον σπρώχνει να σου ζητήσει πίσω τα δανεικά, πριν την προθεσμία», όπως θα ορίσει, πάλι, ο Φραγκλίνος. Πρόκειται για μια Δημιουργικότητα «σεξουαλικά στερημένη», προσανατολισμένη μόνο στην εκπλήρωση των υποχρεώσεων, ώστε να πολλαπλασιάζεται η δυνατότητα πίστωσης στην Αγορά. Μια ανοργασμική, άχαρη και αντιερωτική, εργατικότητα! Σαν μια σεξουαλική πράξη ως διεκπεραίωση των απαιτήσεων των ορμονών! Φετιχισμός, τελικά δεν είναι μόνο η μαρξιστική εκδοχή του εμπορεύματος, αλλά και η αναγόρευση της εργασίας σε απόλυτη αξία.
Φετιχισμός είναι το κρεσέντο της μικροαστικής νοικοκυροσύνης. Ο καθημερινός λογαριασμός. Ο φτηνιάρικος υπολογισμός. Ο κανόνας του να «μην απλώνεις τα πόδια σου, έξω απ’ το πάπλωμα σου». Η άρνηση της ερωτικής ριψοκινδύνευσης και η περιχαράκωση των πάντων στον μικρόψυχο υπολογισμό. Η εξοικονόμηση των μικρών δαπανών που κάποτε, μακροπρόθεσμα, θα εξασφαλίσουν τον πλούτο. Είναι η αποταμίευση που γίνεται το κλειδί του Παραδείσου! Είναι το νόμισμα που κρύβεται στο στρώμα της ανέραστης ατομικής αυτάρκειας!
Φετιχισμός είναι η άρνηση της παράδοσης των πεθαμένων ανθρώπων που αγωνίστηκαν. Είναι το λατρευτικό πάθος αποκλειστικά για το σύγχρονο και το μοντέρνο. Είναι ο μερισμός, το κομμάτιασμα, της ανθρώπινης Ιστορίας. Η επιλεκτική προτίμηση του «τώρα» και η ως εκ τούτου δαιμονοποίηση των κεκτημένων δικαιωμάτων του παρελθόντος, που δεν άξιζαν σε όσους δεν ήταν επαρκώς εργατικοί. Η αποθέωση της καπιταλιστικής παραγωγικότητας και ο εξοστρακισμός της παραδοσιακής «σχόλης». Η καύλα της α-σχολίας, για να μην βρει χώρο να υπάρξει η «σχολή», το οδυνηρό –συχνά- σπούδαγμα της εσώτερης ύπαρξης.
Φετιχισμός είναι η λατρεία του κέρδους και της επένδυσης, ως παυσίπονου μιας ανέραστης ζωής, ως λιπαντικού μιας ξεραμένης ύπαρξης, όπως το φετιχιστικό βρακί είναι το λατρευτικό σύμβολο που είναι απαραίτητο για να διευκολυνθεί η είσοδος του μορίου στον κόλπο.
Φετιχισμός είναι η ατομική ευθύνη, η ξεκομμένη από το πλαίσιο αλληλεγγύης της κοινότητας των ανθρωπίνων προσώπων. Είναι η ηδονή του τεμαχισμού της συλλογικότητας και της κοινωνίας! Η ναρκισσιστική γοητεία της μερικότητας, που γυρεύει τα ρέστα της από το Όλον. Εκεί όπου ο καθένας έχει απόλυτο έλεγχο της πράξης του και μένει ατομοκεντρικά αδιάφορος για την ουσιαστική συνύπαρξη με τους άλλους. Η σωτηρία είναι ατομική υπόθεση, θα σου πουν! Βγάλτα πέρα μόνος σου! Γι’αυτό και οι αναξιοπαθούντες δεν χρειάζονται καμιά βοήθεια. Είναι άξιοι της μοίρας τους. Η φτώχεια δεν είναι συνέπεια του καπιταλισμού, είναι ατομική επιλογή και ευθύνη. Είναι προσωπική άρνηση της εργατικότητας. Και ως τέτοια πρέπει να τιμωρείται.
Με δυο λόγια, η αναγόρευση του κέρδους και της αποτελεσματικότητας σε καρδιά της «Ηθικής», σε ουσία της ύπαρξης, δεν είναι μόνο κινητήριος πυρήνας του καπιταλισμού, αλλά είναι και αρρωστημένος φετιχισμός. Είναι η διαστροφή του Έρωτα σε νέτη-σκέτη εκσπερμάτιση. Είναι προτεσταντισμός του κερατά. Και με αυτή την ασθένεια η Γερμανία, έχει μολύνει –και πάλι- ολόκληρο τον Δυτικό κόσμο.
Υπάρχουν, λέει ο Μαξ Βέμπερ, δύο κατηγορίες ανθρώπων. «Αυτοί που τρώνε καλά κι αυτοί που κοιμούνται ήρεμα», ανυποψίαστος για τον τραγικό διχασμό του αδιαίρετου της ύπαρξης. Λες και όσοι θέλουν να «κοιμούνται ήσυχοι» είναι, από κάποια θεϊκή κατάρα, καταδικασμένοι στην πείνα. Λες και όσοι θέλουν «να τρώνε», είναι καταδικασμένοι να μην ηρεμούν.
Αυτή είναι η Γερμανική νόσος: ένας μολυσματικός ιός, δημιούργημα της κατά φύσιν ένωσης του προτεσταντικού αυταρχισμού με τον πρωσικό αυταρχισμό.
Αυτή η νόσος έχει ως σύμπτωμα –μεταξύ των άλλων-και τον γερμανικό λαϊκισμό για τους «τεμπέληδες, ανεύθυνους, αναποτελεσματικούς και διεφθαρμένους Νότιους» ἠ την «αδικία που αναγκάζονται να υποστούν» οι Γερμανοί φορολογούμενοι. Αυτή η νόσος έχει ως σύμπτωμα –για παράδειγμα- τη λαϊκιστική εκδοχή της «καλής και νοικοκυρεμένης» κυρίας Μέρκελ, που διερωτάται αθώα γιατί να σταθεί αλληλέγγυα τους «άσωτους» Έλληνες και να μην τους συνετίσει με την πρέπουσα τιμωρία μιας αέναης υφεσιακής λιτότητας.
Αυτή η νόσος, μπορεί ακόμη να ερμηνεύσει την -κατά τα λοιπά ανόητη- συμπεριφορά των Ευρωπαίων ιθυνόντων, που θυμίζει το Anciem Regime των δυναστειών των Βαλουά και των Βουρβόνων. Ένα συγκεχυμένο, δηλαδή, αμάλγαμα τοπικών προνομίων και ιστορικών διαφορών, το οποίο ευτυχώς τερμάτισε η Γαλλική Επανάσταση.
Αν ακολουθήσει ο αναγνώστης τους παραπάνω αφ-ορισμούς του Φετιχισμού, δεν μπορεί παρά να ανιχνεύσει, σε κάθε γραμμή, την προτεσταντική αυτή λογική των Γερμανών ιθυνόντων αλλά και των Μέσων Ενημέρωσης. Οι αντίστοιχες ελληνικές εκδοχές, επιβεβαιώνουν απλά την επιδημία.
Στις συνθήκες αυτές, η θεραπεία δεν μπορεί παρά να είναι η εργώδης προσπάθεια να έρθουν στην επιφάνεια και να αποκαλυφθούν τα «προτεσταντικά» παιδικά τραύματα της Γερμανικής ιδιοσυγκρασίας, καθώς επίσης και η αναγνώριση της υπαρξιακής αυτής παρέκκλισης.
Στην αντίθετη περίπτωση οι Ευρωπαϊκές Επιτροπές, τα Κοινοβούλια, τα Eurogroup και τα λοιπά ευρωπαϊκά εξαπτέρυγα, θα θυμίζουν όλο και περισσότερο το κάστρο με τους αποκλεισμένους ευγενείς που δεν μπορούν να κάνουν τίποτα περισσότερο παρά να παρακολουθούν έντρομοι τους αγρότες να ξεσηκώκονται στον κάμπο…
Με την έννοια αυτή, η αντιστασιακή στάση του Λαού μας, αιώνες τώρα, στον αντίποδα του Γερμανικού Φετιχισμού, ως προσπάθεια αποκατάστασης της ολότητας της ανθρώπινης ύπαρξης, αλλά και εναρμόνισης της ανθρώπινης συνύπαρξης και πράξης, δηλαδή ως αφειδώλευτη Αγάπη προς τον Άλλο, μπορεί να είναι θεραπευτική όχι μόνο για την ελληνική κοινωνία, αλλά και για τον Δυτικό κόσμο. Δεν είναι άλλωστε και η πρώτη φορά, που θα σώσουμε την Ευρώπη, παρά την αρπαγή της…
Σκίτσο του Peter Schrank: «Όχι τα χρήματα, την Πειθαρχία!».