Δείτε εδώ το γιατί πρέπει να διαβάσετε για τα Panama Papers από το TPP.

  • Τα έγγραφα αφορούν τις υπεράκτιες εταιρίες που ανήκουν σε 140 πολιτικούς και δημόσια πρόσωπα από όλο τον κόσμο
  • Σε αυτά περιλαμβάνονται στοιχεία για σύγχρονους ή πρώην ηγέτες, τους πρωθυπουργούς της Ισλανδίας και του Πακιστάν, τον πρόεδρο της Ουκρανίας και τον Βασιλιά της Σαουδικής Αραβίας.
  • Εμφανίζονται περισσότερες από 214.000 υπεράκτιες οντότητες που συνδέονται με ανθρώπους σε περισσότερα από 200 κράτη και περιοχές.
  • Μεγάλες τράπεζες έχουν αναλάβει την δημιουργία ενός δύσκολο στον εντοπισμό δικτύου εταιριών σε φορολογικούς παραδείσους.

Ποιούς αφορoύν

Μετάφραση από το ICIJ

Η μεγάλη διαρροή των εγγράφων αποκαλύπτει ιδιοκτήτες υπεράκτιων εταιριών 12 ενεργών ή πρώην ηγετών σε όλο τον κόσμο και δείχνει πως ο Ρώσος Πρόεδρος, Βλάντιμιρ Πούτιν, μυστικά έκρυψε έως και 2 δισ. δολάρια μέσα από τράπεζες και εταιρίες φαντάσματα.         

Η διαρροή επίσης προσφέρει λεπτομέρειες από κρυφές οικονομικές συναλλαγές τουλάχιστον 128 πολιτικών και δημοσίων αξιωματούχων σε όλο τον κόσμο.

Η υπόθεση των 11,5 εκατομμυρίων εγγράφων δείχνει πως η παγκόσμια βιομηχανία των νομικών εταιριών και των μεγάλων τραπεζών εξασφαλίζει οικονομική ανωνυμία σε πολιτικούς, απατεώνες και εμπόρους ναρκωτικών όπως επίσης και σε δισεκατομμυριούχους, διασημότητες και αθλητικούς αστέρες.
Αυτά είναι μερικά από τα ευρήματα μιας ετήσιας έρευνας του Διεθνούς Κονσόρσιουμ Ερευνητών Δημοσιογράφων, η γερμανική εφημερίδα Suddeutsche Zeitung και περισσότεροι από 100 ακόμα δημοσιογραφικοί οργανισμοί. Διαβάστε για ό,τι αφορά την Ελλάδα με ένα κλικ εδώ.

Τα έγγραφα αποκαλύπτουν υπεράκτιες εταιρίες που ελέγχονται από τους πρωθυπουργούς της Ισλανδίας και του Πακιστάν, τον Βασιλιά της Σαουδικής Αραβίας και τα παιδιά του προέδρου του Αζερμπαϊζάν.

Περιλαμβάνουν επίσης τουλάχιστον 33 ανθρώπους και εταιρίες που βρίσκονται σε μαύρη λίστα της αμερικανικής κυβέρνησης εξαιτίας στοιχείων συμμετοχής τους σε παράνομες πράξεις, όπως συνεργασίες με Μεξικάνους ναρκέμπορους, τρομοκρατικές οργανώσεις όπως η Χεζμπολάχ ή διεφθαρμένα κράτη όπως της Νότιας Κορέας και του Ιράν. Μια από αυτές τις εταιρίες προμήθευαν με καύσιμα τα αεροσκάφη της Συριακής κυβέρνησης που βομβάρδισαν εκατοντάδες αθώους πολίτες, σύμφωνα μα τους ισχυρισμούς των αρχών των ΗΠΑ.

«Τα ευρήματα αυτά δείχνουν πόσο βαθιά ριζωμένες, επιζήμιες και εγκληματικές πρακτικές βρίσκονται στις υπεράκτιες εταιρίες» λέει ο Γκάμπριελ Ζούκμαν, οικονομολόγος του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνια, συγγραφέας του «Ο κρυφός πλούτος των εθνών: Η μάστιγα των φορολογικών παραδείσων». Ο Ζούκμαν, που ενημερώθηκε για τις αποκαλύψει από τους συνεργαζόμενους δημοσιογραφικούς οργανισμούς, είπε ότι η αποκάλυψη των εγγράφων θα πρέπει να οδηγήσουν τις κυβερνήσεις να αναζητήσουν «συμπαγής κυρώσεις» σε δικαιοδοσίες και θεσμούς που πλασάρουν την μυστικότητα των υπεράκτιων εταιριών.

Οι ηγέτες σε όλο τον κόσμο που έχουν ενσωματώσει  πλατφόρμες κατά της διαφθοράς εμφανίζονται στα έγγραφα που διέρρευσαν. Αυτά αποκαλύπτουν υπεράκτιες εταιρίες που συνδέονται με την οικογένεια του ηγέτη της Κίνας Xi Jinping που έχει υποσχεθεί ότι θα πολεμήσει τους «στρατούς της διαφθοράς», όπως και του Ουκρανού προέδρου Petro Proshenko που έθεσε τον εαυτό του ως μεταρρυθμιστή σε μια χώρα που συνταράσσεται από σκάνδαλα διαφθοράς. Τα έγγραφα επίσης αποκαλύπτουν νέες λεπτομέρειες για συμφωνίες υπεράκτιων εταιριών με τον αποθανόντα πατέρα του βρετανού πρωθυπουργού David Cameron, που έχει αναλάβει ηγετική θέση στην προώθηση της μεταρρύθμισης κατά των φορολογικών παραδείσων.

Τα δεδομένα που είδαν το φως της δημοσιότητας καλύπτουν μια περίοδο σχεδόν 40 ετών, από το 1977 μέχρι το τέλος του 2015. Επιτρέπουν για πρώτη φορά πραγματική θεώρηση του κόσμου των υπεράκτιων εταιρών, προσφέροντας στοιχεία μέρα-μέρα και δεκαετίας-δεκαετίας για το πως τα μαύρα χρήματα κυκλοφορούν εντός του παγκόσμιου οικονομικού συστήματος, τη χρηματοδότηση του εγκλήματος και την αφαίμαξη των εθνικών θησαυροφυλακίων και των κρατικών φόρων.

Οι περισσότερες από τις υπηρεσίες που προσφέρει η βιομηχανία των υπεράκτιων εταιριών είναι νόμιμες αν χρησιμοποιούνται στο πνεύμα του νόμου. Αλλά τα έγγραφα δείχνουν ότι οι τράπεζες και οι νομικές εταιρίες μαζί με άλλους «παίκτες» των υπεράκτιων εταιριών συχνά έχουν αποτύχει να ακολουθήσουν τις νόμιμες προϋποθέσεις που εξασφαλίζουν ότι οι πελάτες τους δεν εμπλέκονται σε εγκληματικές επιχειρήσεις, φοροαποφυγή ή πολιτική διαφθορά. Σε μερικές περιπτώσεις τα έγγραφα αποκαλύπτουν ενδιάμεσους που προστατεύουν τους εαυτούς τους αλλά και τους πελάτες τους που αποκρύπτουν ύποπτες συναλλαγές ή ύποπτο χειρισμό των επίσημων κρατών αρχείων.

Τα έγγραφα δείχνουν ξεκάθαρα ότι μεγάλες τράπεζες είναι οι καθοδηγητές πίσω από την δημιουργία ενός δικτύου εταιριών που είναι δύσκολο να εντοπιστεί στις Βρετανικές Παρθένους Νήσους, στον Παναμά και σε άλλους φορολογικούς παραδείσους. Τα έγγραφα παρουσιάζουν σχεδόν 15.600 εταιρίες-θυρίδες που έστησαν οι τράπεζες για πελάτες που θέλουν να διατηρήσουν τις οικονομικές τους συναλλαγές κρυφές. Μεταξύ αυτών συγκαταλέγονται και εκατοντάδες εταιρίες που ίδρυσαν οι διεθνής γίγαντες UBS και HSBC.

Τα έγγραφα αποκαλύπτουν ένα μοτίβο συγκεκαλυμμένων ελιγμών από τράπεζες, επιχειρήσεις και ατόμων που συνδέονται με τον Ρώσο ηγέτη Βλ. Πούτιν. Τα έγγραφα δείχνουν ότι υπεράκτιες εταιρείες που σχετίζονται με το δίκτυο αυτό διακινούσαν ποσά στις συναλλαγές τους που έφταναν τα 200 εκατομμύρια δολλάρια τη φορά. Οι συνεργάτες του Πούτιν συγκάλυπταν πληρωμές, άλλαζαν αναδρομικά την ημερομηνία εγγράφων και απέκτησαν κρυφή επιρροή στα μέσα ενημέρωσης της Ρωσίας και τις αυτοκινητοβιομηχανίες, όπως αποκαλύπτεται στα έγγραφα που διέρρευσαν.

Ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου δεν απάντησε σε ερωτήσεις που αφορούσαν αυτές τις κατηγορίες, αντίθετα, την 28η Μαρτίου, κατηγόρησε δημόσια  το Διεθνές Κονσόρσιουμ Ερευνητών Δημοσιογράφων και τα μέσα μαζικής ενημέρωσης που αυτό ελέγχει, ότι ετοίμαζαν μια παραπλανητική «επίθεση πληροφοριών» με στόχο τον Πούτιν και τους συνεργάτες του.

Τα έγγραφα που διέρρευσαν – τα οποία ερεύνησε μια ομάδα από τουλάχιστον 370 δημοσιογράφους από 76 χώρες – προέρχονται από μια όχι τόσο γνωστή, ωστόσο, πανίσχυρη εταιρεία παροχής νομικών υπηρεσιών που εδρεύει στον Παναμά: την Mossack Fonseca, η οποία έχει υποκαταστήματα στο Χονγκ Κονγκ, το Μαϊάμι, τη Ζυρίχη και πάνω από 35 ακόμη σε ολόκληρο τον κόσμο.

Η Mossack Fonseca είναι ένας από τους κορυφαίους δημιουργούς εταιριών-φαντάσματα στον κόσμο, εταιρικών δομών που μπορούν να χρησιμοποιηθούν έτσι ώστε να  αποκρύψουν την κυριότητα περιουσιακών στοιχείων. Τα εσωτερικά έγγραφα της εταιρίας, που διέρρευσαν περιλαμβάνουν πληροφορίες σχετικές με 214.488 υπεράκτιες οντότητες που σχετίζονται με τους ανθρώπους σε περισσότερες από 200 χώρες. To Διεθνές Κονσόρσιουμ Ερευνητών Δημοσιογράφων θα δημοσιεύσει τον πλήρη κατάλογο των εταιρειών και των ατόμων που σχετίζονται με αυτά στις αρχές Μαΐου.

Τα δεδομένα περιλαμβάνουν μηνύματα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, οικονομικά έγγραφα, διαβατήρια και αρχεία εταιριών, στα οποία αποκαλύπτονται οι μυστικοί κάτοχοι των τραπεζικών λογαριασμών και ιδιοκτήτες των εταιρειών σε 21 υπεράκτιες δικαιοδοσίες, από τη Νεβάδα μέχρι τη Σιγκαπούρη και τις Βρετανικές Παρθένους Νήσους.

Δάκτυλοι της Mossack Fonseca δραστηριοποιούνται στο εμπόριο διαμαντιών στην Αφρική, τη διεθνή αγορά τέχνης και άλλες επιχειρήσεις που ευδοκιμούν κάτω από άκρα μυστικότητα. Η εταιρεία έχει εξυπηρετήσει τόσους βασιλείς στη Μέση Ανατολή που μπορεί να γεμίσει παλάτι. Συγκεκριμμένα, βοήθησε δύο βασιλείς, τον Μοχάμεντ τον 6ο από το Μαρόκο και τον Βασιλιά Σαλμάν της Σαουδικής Αραβίας, να αποκτήσουν υπερπολυτελή σκάφη.

Στην Ισλανδία, τα έγγραφα δείχνουν πως ο πρωθυπουργός Sigmundur David Gunnlaugsson και η γυναίκα του κρυφά διαθέτουν υπεράκτια εταιρία που διαχειρίζεται εκατομμύρια δολάρια σε ομόλογα ισλανδικής τράπεζας κατά την διάρκεια της χρηματοπιστωτικής κρίσης της χώρας.

Στα έγγραφα περιλαμβάνονται επίσης αποδείξεις για χρήματα καταδικασμένου για ξέπλυμα χρήματος που ισχυρίζεται ότι χρησιμοποίησε 50.000 δολάρια από παράνομες χρηματοδοτήσεις του κόμματος για να πληρώσει τους ληστές του Watergate και 29 δισεκατομμυριούχοι που εμφανίζονται στη λίστα των 500 πλουσιότερων ανθρώπων του πλανήτη του περιοδικού Forbes.

Στοιχεία υπάρχουν και για τον αστέρα του κινηματογράφου Τσάκι Τσάν που είχε τουλάχιστον 6 εταιρίες κατασκευασμένες μέσω της νομικής εταιρίας. Όπως συμβαίνει με πολλούς πελάτες της Mossack Fonseca δεν υπάρχουν στοιχεία ότι ο Τσάκι Τσάν χρησιμοποίησε τις εταιρίες αυτές για παράνομες πράξεις. Το να είσαι ιδιοκτήτης μιας υπεράκτιας εταιρίας δεν είναι παράνομο. Για μερικές μάλιστα διεθνείς συναλλαγές εταιριών μάλιστα είναι μια λογική επιλογή.

Ωστόσο τα έγγραφα από την Mossack Fonseca υποδεικνύουν ότι πελάτες της εταιρίας είναι ψευτοεπενδυτικά σχήματα, έμποροι ναρκωτικών, φοροδιαφεύγοντες και τουλάχιστον ένας καταδικασμένος και φυλακισμένος για σεξουαλικό έγκλημα ο οποίος είναι αμερικάνος επιχειρηματίας που καταδικάστηκε ότι ταξίδευε στη Ρωσία για να κάνει σεξ με ανήλικα ορφανά και ο οποίος φαίνεται να υπογράφει έγγραφα της υπεράκτιας εταιρίας ενώ βρισκόταν σε φυλακή του New Jersey.

Στα έγγραφα εμπεριέχονται  νέες λεπτομέρειες για μεγάλα σκάνδαλα που ξεκινούν από τις πιο «κακόφημες» εταιρείες στοιχημάτων και την κλοπή χρυσού, μέχρι το σκάνδαλο δωροδοκίας της FIFA, του διεθνούς οργανισμού που διοικεί το παγκόσμιο ποδόσφαιρο.

Τα έγγραφα παρουσιάζουν πως η δικηγορική εταιρεία που έχει ο Juan Pedro Damiani, μέλος της επιτροπής δεοντολογίας της FIFA, φαίνεται πως είχε επαγγελματικές σχέσεις με τρία άτομα που εμπλέκονται στο σκάνδαλο της FIFA, με τον πρώην αντιπρόεδρό της CONMEBOL (Ομοσπονδία ποδοσφαίρου Νότιας Αμερικής)και αντιπρόεδρο της FIFA, τον Εουχένιο Φιγκερέδο και τους πατέρα και γιο,  Hugo and Mariano Jinkis, οι οποίοι έπαιζαν στοιχήματα και εμπλέκονται σε σκάνδαλα δωροδοκίας για να αποκτήσουν τα δικαιώματα εκπομπής των ποδοσφαιρικών διοργανώσεων της λατινικής Αμερικής. Τα έγγραφα δείχνουν πως η δικηγορική εταιρεία του Damiani στην Ουρουγουάη εκπροσωπούσε μια υπεράκτια εταιρεία που σχετιζόταν με τους Jinkis και άλλες επτά που σχετίζονται με τον Φιγκερέδο.

Ύστερα από τις αποκαλύψεις του Ιcij (Διεθνές Κονσόρτσιουμ Ερευνητών Δημοσιογράφων) , η επιτροπή δεοντολογίας της FIFA, ξεκίνησε μια προκαταρκτική διαδικασία ελέγχου της δικηγορικής εταιρεία του Damiani και του Figueredo. Aξιωματούχος της επιτροπής δεοντολογίας ανέφερε πως ο Damiani παραδέχθηκε την σχέση της εταιρείας του με τον Φιγκερέδο στις 18 Μαρτίου, την επόμενη μέρα ακριβώς αφού η επιτροπή είχε κάνει διευκρινιστικές ερωτήσεις για τη σχέση του τελευταίου με τον Φιγκερέδο.

Το όνομα του κορυφαίου ποδοσφαιριστή, Λιονέλ Μέσσι, βρίσκεται επίσης ανάμεσα στα έγγραφα που διέρρευσαν.  Ο Λιονέλ Μέσσι μαζί με τον πατέρα του έχουν μια υπεράκτια εταιρεία, ονόματι Mega Star Enterprises Inc. , η οποία δημιούργησε και τα προβλήματα του ποδοσφαιριστή με την εφορία που είδαν το φως της δημοσιότητας στην Ισπανία.

Η Mossack Fonseca, γενικά κάνει ο,τι μπορεί για να προστατέψει τους πελάτες της, είτε είναι αναγνωρίσιμα πρόσωπα είτε άγνωστοι. Στη Νεβάδα, οι διαρροές δείχνουν πως η εταιρεία προσπάθησε να προστατέψει τα συμφέροντα των πελατών της από νομική δράση ενός περιφερειακού δικαστηρίου των ΗΠΑ, αφαιρώντας έγγραφα από το παράρτημά της στο Λας Βέγκας, βάζοντας τους υπεύθυνους πληροφορικής (tech gurus) να «σκουπίσουν» τα μηνύματα από κινητά τηλέφωνα και υπολογιστές.

Τα έγγραφα επίσης αποκαλύπτουν πως η Mossack Fonseca, παραποιεί ημερομηνίες σε έγγραφα πελατών της για να μπορέσουν να κερδίσουν μια οικονομική δικαστική διαμάχη.

Σε μια έγγραφη απάντηση που έλαβε το Διεθνές Κονσόρτσιουμ Ερευνητών Δημοσιογράφων, η εταιρία απάντησε πως «δεν παραποιεί ούτε προμοτάρει παράνομες διαδικασίες. Οι ισχυρισμοί σας πως παρέχουμε στους μετόχους μας εργαλεία που υποτίθεται ότι σχεδιάστηκαν για να κρύψουν την ταυτότητα των πραγματικών ιδιοκτητών, είναι απολύτως αβάσιμοι».

Επίσης, απαντώντας στην κατηγορία της παραποίησης ημερομηνίας στα έγγραφα, απάντησε πως «πρόκειται για μια αποδεκτή τακτική και κοινότοπη στον κλάδο μας και στόχος δεν είναι να καλύψει παράνομες πράξεις».

Σε ερώτηση αν μπορεί να δώσει συγκεκριμένες πληροφορίες για πελάτες της, απάντησε πως δεν είναι δυνατό κάτι τέτοιο, λόγω της πολιτικής απορρήτου που διέπει την εταιρεία.

Ο συνιδρυτής της εταιρείας, Ramon Fonseca, σε μια συνέντευξή του στην τηλεόραση του Παναμά, υποστήριξε πως η εταιρεία του δεν φέρει καμία ευθύνη για τους πελάτες της και τον τρόπο με τον οποίο διαχειρίζονται τις υπεράκτιες εταιρείες τους. Παρομοίασε την εταιρεία με μια αυτοκινητοβιομηχανία που η ευθύνη της τελειώνει μόλις το αυτοκίνητο κατασκευαστεί. «Το να κατηγορήσει κανείς την εταιρεία για το πώς διαχειρίζονται οι πελάτες της τις υπεράκτιες εταιρείες τους, είναι σαν να κατηγορεί κάποιος την αυτοκινητοβιομηχανία, αν το αμάξι που  κατασκεύασε χρησιμοποιηθεί σε μια ληστεία», είπε χαρακτηριστικά ο Ramon Fonseca.